تازه‌ترین مراسم شب شعر «در حلقه رندان» با سخنان اسماعیل امینی دبیر علمی جشنواره شعر فجر درباره جایگاه طنز در این جشنواره، نقد ترانه‌های تازه محسن چاوشی و شعرخوانی شاعران طنزپرداز با مضامینی همچون برجام و آلودگی هوای تهران همراه بود.
به گزارش شیرین طنز، به نقل از خبرنگار پایگاه خبری حوزه هنری تازه‌ترین مراسم شب شعر «در حلقه رندان» یک‌شنبه ۲۷ دی ماه با حضور شاعران و طنزپردازان کشور در حوزه هنری برگزار شد. در این مراسم که سعید بیابانکی اجرای آن را بر عهده داشت، شاعران با موضوعات متنوعی همچون سیاست خارجی کشور و اجرای برجام و لغو تحریم ها، آلودگی هوای تهران و موضوعات دیگر به شعرخوانی پرداختند.
سعید بیابانکی در بخشی از برنامه، ضمن دعوت از اسماعیل امینی برای شعرخوانی، گفت: ایشان امسال نیز به عنوان دبیر علمی جشنواره شعر فجر انتخاب شده‌اند و می‌خواهم از سوی طنزپردازان بگویم که در این جشنواره، به نظر می‌آید کتاب‌های طنز دیده نمی‌شوند و یا جایگاهی ندارند.
اسماعیل امینی نیز در پاسخ گفت: جشنواره شعر فجر، جشنواره من نیست و جشنواره ای است که آیین نامه دارد و هر کس که دبیر علمی این جشنواره می‌شود باید طبق آیین نامه، جشنواره را برگزار کند. سال گذشته که دبیری جشنواره را بر عهده داشتم، یک کتاب از بین یک هزار کتاب انتخاب شد و آن کتابی هم که انتخاب شد اثر محمد قهرمان استاد همه شاعران بود که هم اکنون به رحمت خدا رفته‌اند.
کسانی که کتابشان در سال گذشته انتخاب نشد، از من دلگیر شدند
وی ادامه داد: متاسفانه کسانی که کتابشان در سال گذشته انتخاب نشد، از من دلگیر شدند و برخی از آن‌ها با من دعوا و برخی حتی قهر کردند؛ در حالی که اثر را داورها انتخاب کردند. در دعوت کردن از مدعوین جشنواره نیز من اختیاری ندارم و آیین‌نامه و دبیران علمی هر بخش دعوت کننده مهمانان و شاعران هستند. سال گذشته محفل طنزی مرتبط با جشنواره شعر فجر داشتیم که در حوزه هنری برگزار شد و دبیر آن هم رضا ساکی بود و در این محفل طنز خود من هم دعوت نبودم.
این شاعر همچنین گفت: در جشنواره‌های مختلف مرسوم بوده که دبیر با پول دولت برای خود رفیق پیدا کند. به طور مثال اگر من تماس می‌گیرم و از کسی درخواست می‌کنم برای داوری به جشنواره بیاید، انگار که از هزینه های خود به او پولی می‌دهم و او هم مدیون من است و باید در جای دیگر برایم جبران کند. من به چنین روندی اعتقاد ندارم. کسی که داوری می کند و یا جایزه می‌گیرد، هیچ دینی به دبیر جشنواره و یا خود جشنواره و هیچ جا ندارد.
محفل طنز جشنواره شعر فجر در ارومیه برگزار می‌شود
امینی با بیان اینکه در این دوره از جشنواره شعر فجر نیز محفل طنز ویژه‌ای با حضور شعرای طنزپرداز برگزار خواهد شد، اظهار کرد: محفل طنز امسال در ارومیه برگزار خواهد شد و دبیر آن نیز سعید سلیمان‌پور است. مجموعه شعر نیز از داوری کنار گذاشته نمی شود و الزامی نداریم که حتما مجموعه شعر جدی و یا طنز باشد و ممکن است یک مجموعه شعر طنز موفق به دریافت جایزه شود. البته آرزوی همه شاعران و طنزنویسان این است که جشنواره به قدری گسترده شود که در کنار داوری بخش‌های «شعر»، «درباره شعر» و «شعر کودک و نوجوان»، بخش شهر و حتی بخش های دیگر همچون شعر سپید، غزل و … هم داشته باشیم.
در این مراسم شاعرانی همچون حجت الاسلام والمسلمین سید محمد حسینی، روح الله احمدی، ناهید نوری، سعید طلایی، عباس احمدی، مژگان مطهری، مصطفی مشایخی، فرامرز ریحان صفت، سعیده موسوی زاده، مهدی استاد احمد و محمدحسین مهدوی به شعرخوانی پرداختند.
ترانه‌های سریال‌های شبکه نمایش خانگی از ارشاد مجوز نمی‌گیرند
سعید بیابانکی در بخشی از این مراسم با نقد ترانه «کجایی؟» محسن چاوشی که برای سریال شهرزاد تولید شده است، گفت: نمی دانم جمله‌هایی مانند «رگامو تو خونت بریزم» و یا «بیا رو تو رو کن» در این ترانه چه عملی را توصیف می‌کند و چه معنایی می‌دهد؟
وی همچنین گفت: ترانه‌های منتشر شده در موسیقی این سریال از دفتر شعر و ترانه وزارت و فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز نگرفته اند. سریال و موسیقی که به صورت شبکه نمایش خانگی بیرون می‌آید از موسسه سینمایی مجوز می گیرند و ساز و کار دیگری دارد و من که در شورای شعر و ترانه ارشاد حضور دارم، در جریان ترانه های این سریال نبودم.
برای نگارش «طنزنویسان ایران از مشروطه تا امروز» سختی‌های زیادی کشیدم
در این مراسم همچنین محمدباقر نجف‌زاده بارفروش نویسنده، پژوهشگر و استاد دانشگاه در سخنانی با بیان اینکه در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی برای تالیف کتابی پژوهشی درباره طنز به خانه نویسندگان رفتم، اظهار کرد: در آنجا با جماعتی از نویسندگان و شاعران طنزپرداز همچون خسرو شاهانی، جواد مجابی، احمد الوند و … آشنا شدم. من در آن دوران جوانی مذهبی بودم و به علت پیشینه ای که داشتم و نوه مرجع تقلید بودم، همه از من می‌ترسیدند و تصور می‌کردند من می خواهم برایشان دردسر درست کنم و جلوی فعالیتشان را بگیرم.
وی ادامه داد: نخست با قهر و غضب با من مواجه شدند، اما پس از آن دیدند چنین قصدی ندارم. در آن دوران خیلی سختی کشیدم تا کتاب «طنزنویسان ایران از مشروطه تا امروز» را به نگارش درآورم. کتاب که توسط بنیاد مستضعفان چاپ شد مرا مورد بازخواست قرار دادند و به من فشار آوردند که کتاب را باید سانسور کنم و نام برخی را از آن حذف کنم. حالا با گذشت زمان از آن دوران و به همت حوزه هنری، با دیدن شاعران و نویسندگان طنزپرداز، انسان احساس غرور می‌کند.
همایون حسینیان شاعر طنزپرداز کشور در این مراسم به شعرخوانی پرداخت. وی رباعی های تازه‌ای خواند که عنوان‌های طنزآمیزی همچون «آدم ربایی»، «دل‌ربایی»، «هواپیما‌ربایی» را بر آن ها نهاده بود. یکی از رباعی‌های حسینیان را در زیر می‌خوانید:
هرگز نرود آن شب بد از یادم
با پیرهنی از تو من دل و دین دادم
هر بار تو مرا سوی جهنم بردی
گر گاز زدم اپل نگشتم آدم
حسینیان همچنین جملاتی را که به طنز منسوب به بزرگان کرده بود برای حضار خواند که بخش‌هایی از آن به شرح زیر است.
برای آنکه جلسات ۵+۱ را سانسور نکنند در آن شرکت نکردم – باباطاهر عریان
در این مذاکرات یاد گرفتیم که به همه چیز سیاه سیاه و یا سفید سفید نگاه نکنیم – خواجه نصیرالدین طوسی
عراقچی در مذاکرات مثل آچار فرانسه بود – وودی آلن
حجت الاسلام سید محمد حسینی نیز از دیگر شاعرانی بود که اشعار طنزآمیزش بار دیگر وجه رندانه و شوخ طبعی روحانیت را برای حضار و مخاطبان نمایان کرد. بخشی از شعر وی را که نقیضه‌ای بر شعر پروین اعتصامی است در زیر می‌خوانید.
دختری شیخی به ره دید و قبایش را گرفت
گفت ای وای تو نامحرمی، خوش کار نیست
گفت شیخی، زان سبب بغض تو را دارم به دل
گفت جرم شیخ بودن چیست، شیخی عار نیست
گفت می‌گویند شیخان اهل دود و دلبر است
گفت گر باشند یقین در معرض انضار نیست
گفت امثال من را در خواب کردی آرزو؟
گفت هرکس آرزو باشد، یقین سرکار نیست
عباس احمدی دیگر شاعری بود که از شهر قم در این مراسم حضور پیدا کرده بود و شعر دماوندیه خود را که نقیضه‌ای بر اثر ملک اشعرای بهار است خواند. این شعر را که مرتبط با آلودگی هوای این روزهای تهران است، در زیر می خوانید:
ای گنبد گیتی! ای دماوند
از یخ به سرت یکی فریزر
از نوع گران و اصل و آکبند
یخچال بزرگ سایدبای ساید
در محضرتان کمینه کلمند
از آتشت آب گشته قطبین
یخ می زند از دمَت گرینلند!
ضحّاک اگرچه در تو حبس است
چون مفت نشسته، هست خرسند!
چندی است رخ تو را ندیدیم
ای دیوِ قشنگ پای در بند
وقتی که روند خانواده
از بهر صفا به سمت دربند
طفلان به غلط به کوه توچال
گویند: ببین بابا دماوند!
از غلظت دودها نشد کم
یارانه اگرچه شد هدفمند!
در پای تو هست پایتختی
کآلوده ورا سزاست پسوند
فرسوده در اوست خیل خودرو
افزون ز دو صد هزار فروند
مردانْش همه به جنگ اعصاب
بر روی زنان نمانده لبخند
شُش ها همه غرق در مونوکسید
رگ ها شریان اوره و قند
شخصاً دو سه دانه طرح دارم:
دولت بزند یکی دو ترفند
زین خیل نهاد و بخش و ارگان
بیرون روند عده ای چند
تا چشم نخورده ام از این فکر
رو دود کن از برایم اسفند!
زین بیش مرا نبود عرضی
قربان تو: شاعر توانمند!
سعیده موسوی زاده نیز از بانوان شاعری بود که شعر تازه اش را که به همراه محمد کاظم کاظمی به طور مشترک سروده بودند، برای حضار خواند. بخش هایی از این شعر به شرح زیر است:
شما پررنگ لیوانی و ما کمرنگ فنجانی
شما در سینی زرکوب، ما بی قند و قندانی
بله، چای توانگر با رعیت فرق ها دارد
شما کلکته هندی و ما مخلوط ایرانی
یکی با نعش فرزند جوانش بر زمین مانده
یکی با رخش نو، دوران محبوب سمنگانی
توانگرها توانگر بوده‌اند از عهد نوشروان
رعیت‌ها رعیت بوده‌اند از عهد ساسانی…
مهدی استاد احمد نیز از دیگر شاعرانی بود که وقایع حمله به سفارت عربستان را دست‌مایه اثر طنز خود قرار داد که بخشی از آن به شرح زیر است:
من از آن خود سران بی نشانم
که از خود طرح و ایده می‌فشانم
به جای اعتراضات موثر
سفارت را به آتش می‌کشانم
در این مراسم همچنین شاعرانی دیگری مانند، نادرختایی، ناهید نوری، روح الله احمدی، سعید طلایی، مژگان مطهری، مصطفی مشایخی، فرامرز ریحان صفت، محمدحسین مهدوی و … به شعرخوانی پرداختند.
