تا چند سال پیش چندان در ایران شناختهشده نبود، اگر چه سن و سال و سابقه توفیق طولانی مدت در دنیای شعر داشت. در ایران وقتی کشف شد، جملگی آنها که دستی در ترجمه شعر دارند، بر این باور بودند که از شاعر ارجمندی غفلت ورزیدهاند. هرچند هنوز هم مانده تا بهاندازه قدر و منزلت واقعیاش، در کشور ما شناخته شود.
راجر مگاف در ۹ نوامبر ۱۹۳۷ در شمال لیورپول به دنیا آمد، در دانشگاه شهر هال زبان فرانسه خواند. ابتدا در کار اجرای نمایش بود و در اوایل دهه ۱۹۶۰ بهاتفاق دو تن از دوستانش، گروه کمدی داربست را پایه گذاری کردند. در کنار آن به سرودن شعر نیز پرداخت. اشعارش در ابتدا به ترانههای عامهپسند پهلو میزدند، اما رفتهرفته شکل جدی خود را پیدا کردند.
چندی بعد به شبکه چهارم رادیوی بی بی سی رفت و با اجرای برنامه «شعر لطفا» شهرتی به هم زد. کمی بعد به اتفاق آدریان هنری و برایان پتن دو مجموعه شعر با عنوان «صدای شاعران مرسی» منتشر کرد که آثار موفقی از کار درآمدند و در دهه شصت و هفتاد آنها را بهعنوان به شاعران لیورپول معروف کرد.
آنچه پیش از هر چیز در آثار مگاف جلبتوجه میکند تنوع اشعار اوست که از شعر کودک گرفته، تا اشعار طنز انتقادی، تصنیفهای عامهپسند و البته اشعار جدی برای مخاطب بزرگسال و… را دربرمی گیرد.
از جنبه سبکی هم سرودههایی در قالب شعر کلاسیک دارد و هم اینکه در شعر مدرن طبعآزمایی کرده است. پس با توجه به گستره وسیع سرودههایش، عجیب نیست که میتواند موردتوجه مخاطبهای مختلف، باسلیقههای متفاوت باشد.
باآشنایی زدایی و شکستن کلیشه میانه اش خوب است اما به سبک خودش؛ برای این کار به سراغ شیوه های عجیبوغریب و پیچیده نمیرود که همانند برخی مخاطب را سردرگم کرده و درنهایت به دلیل عدم درک اشعارش مرعوب سنتشکنی او شوند.
این کار را به شکلی خلاقانه، با استفاده از ظرفیتهایی که مضمون و فرم هر شعر در اختیارش می گذارد انجام میدهد. او برای این کار نهتنها از تصویرسازی، کاربرد استعاری از واژگان، واژهسازی نیز میکند به همین خاطر اصولاً ترجمه اشعارش کاری دشوار هستند. به همین خاطر مگاف از آن شهرتی که باید در کشورهای غیرانگلیسیزبان برخوردار میشده نشده است.
استفاده از طنز به اشکال مختلف، از شاخصهای مهم آثار اوست که گاه شکل آن تلخ و گزنده است و گاه شوخطبعانه. باید اشاره داشت که در شکلگیری طنز در اشعار او کلام و زبان دارای اهمیت بسیار است.
ویراستار کتاب حاضر که خود سابقه ترجمه اشعار مگاف را در کارنامه دارد معتقد است: «شعر طنز با آثار «مگاف» و «اسپایک میلیگان» وارد ادبیات انگلیسی شد. مگاف یکی از شاعران پس از جنگ جهانی دوم و یکی از اعضای جنبش اعتراضی بود. برخی از این اعتراضها در قالب طنز بیان شدند که نمونه آن را در آثار مگاف میتوان دید. به نظرم سیلوراستاین هم از این دو شاعر الهام گرفته و به شهرت رسیده است. به هر حال مگاف یکی از محبوبترین شاعران انگلیسی است و بسیاری از مردم انگلیسیزبان اشعار طنز مگاف را از حفظ میخوانند.»
مگاف بهعنوان یکی از بهنام ترین شاعران طنزپرداز انگلیسی جوایز و افتخارات ادبی بسیاری را از آن خودکرده است که از آن میان میتوان به جایزه ادبی کالماندلی (۱۹۸۳) و دکترای افتخاری دانشگاه رائه همپتون و لیورپول اشاره کرد.
تابستان با مونیکا (۱۹۶۷)، خارج نوبت (۱۹۷۲) روابط ورزشی (۱۹۷۳) جاذبه مهاجم (۱۹۹۹) کسوفهای هر روزه (۲۰۰۲)، اطاعت امر (۲۰۰۵) و سن و سال غریب (۲۰۰۹) مهمترین مجموعه اشعار او هستند.
پس از کتاب «فقط محض جر و بحث» که مجموعهای اشعار طنز اوست و توسط نشر مروارید منتشر شده، کتاب حاضر دومین مجموعه شعریست که از این شاعر به فارسی برگردانده شده است.
«مرگ شاعر در حرکت آهسته» مجموعه ۵۴ شعر از راجر مگاف است که مترجمان برخی از آنها را در وبگردیهای خود یافته و پس از آشنایی بیشتر با این شاعر و مجموعهای از اشعار او به فارسی برگرداندهاند:«آنچه خواننده را در مواجهه با شعرهای مگاف شگفتزده میکند سادگی است، کلیشه شکنی و ساختواژههای بدیع از دل کلمات روزمره در آثار او، تجربیات ما را از دنیای اطرافمان تغییر میدهد. مگاف دست خواننده خود را میگیرد و با جادوی شعر و طنزی منحصربهفرد، او را به درکی نو از تلخ و شیرین روزهایش میرساند.
در شعر بازمانده از راجر مگاف میخوانیم:
هر روز/ به مرگ میاندیشم/ خشونت، تروریسم، جنگ/ پایانِ دنیا/ همین کمک میکند فکرم را از چیزهای دیگر دور نگه دارم.
شناسنامه کتاب :
نام : مرگ شاعر در حرکت آهسته
شاعر: راجر مگاف
مترجم: علیرضا بنیجانی و بهرام معصومی
نشر :چشمه
چاپ : اول ۱۳۹۳
شمارگان : ۱۰۰۰ نسخه
تعداد صفحات :۹۵ صفحه
قیمت : ۵۵۰۰ تومان
سایت شاعر( راجر مگاف) : http://www.uktouring.org.uk/rogermcgough/
منبع : الف