«زیرمیزی» از مصدر رومیزی است فقط چون کمی خجالتی‌ست رفته است زیرمیز (البته بعضی از زیرمیزی‌ها همان روی میز هم به‌راحتی کارشان را انجام می‌دهند). زیرمیزی به معنای خودیاری و یا باج‌دادن داوطلبانه است و دلالت می‌کند به چرب کردن سبیل در جهت تسریع در انجام امور اداری.
به طور مثال: سیستم قطعه = چقدر حاضری پول بدی پرونده‌تو امضا کنم؟
زیرمیزی فعل ربطی و ناقص است، این فعل نیاز به یک فاعل، یک مفعول و یک میز دارد؛ البته اگر میز نبود سرویس‌بهداشتی هم به دلیل نداشتن دوربین مداربسته می‌تواند نقش میز را بازی کند.
هرچند که باید توجه داشت که عکسِ این رابطه امکان‌پذیر نیست و میز هرگز نمی‌تواند نقش سرویس‌بهداشتی را بازی کند.
در جمله‌ی «سیستم قطعه» تکیه و اشاره‌ی جمله بر میزان زیرمیزی است، درحالی‌که جمله‌ی «باید پرونده‌تون بررسی بشه» اشاره به این دارد که این مبلغ قرار است بین چند نفر تقسیم شود.
گاه باوجود قطعی ناگهانی سیستم و عدم حضور مسئول مربوطه و هم‌چنین اتمام ساعت کاری تصور می‌شود زیرمیزی از اعتبار افتاده است اما باید توجه داشت که یک زیرمیزی خوب می‌تواند مرده را به حرکت در آورد.
خیام می‌فرماید:
بر مفرش خاک خفتگان می‌بینم
در زیرزمین نهفتگان می‌بینم
چندان‌که به صحرای عدم می‌نگرم
ناآمدگان و رفتگان می‌بینم
در این رباعی خیام یکی از شیوه‌های گرفتن زیرمیزی را توضیح داده که البته در آن زمان به دلیل عدم وجود میز این‌کار در زیرزمین انجام می‌شده. شیوه‌ی کار به این‌صورت بوده که عده‌ای خود را به خواب می‌زدند و درواقع نگهبانی می‌دادند تا نهفتگان در زیرزمین تراکنش را انجام دهند. هم‌چنین در بیت دوم اشاره می‌کند که صفی طولانی برای این‌کار در صحرای عدم که منطقه‌ای در نیشابور کنونی است تشکیل شده است.
یا در جای دیگری خیام که گویا خود نیز مجبور شده است زیرمیزی بدهد با تندی و عصبانیت می‌فرماید:
گاوی‌ست در آسمان و نامش پروین
یک گاو دگر نهفته در زیرزمین
چشم خردت باز کن از روی یقین
زیر و زبر دو گاو مشتی خر بین
در این رباعی خیام کسی که زیرزمینی(زیرمیزی امروزی) را می‌گیرد به گاو تشبیه کرده و اشاره می‌کند که هرکس زیرزمینی پرداخت می‌کند خر است.
نکته‌ی قابل‌توجه استفاده‌ی کلمه‌ی نهفته در کنار کلمه‌ی زیرزمین در هر دو رباعی‌ست که اشاره به این دارد که تا آن‌زمان این مسئله پنهانی صورت می‌گرفته است.
بازنشر دشواری‌ها، پاس‌داشت زبان فارسی است.
نویسنده : حامد اشرف زارعی
کاریکاتور : پیمان علیشاهی/فارس
