رضا رفيع در ستون طنز “از فرمایشات ما” روزنامه ی اطلاعات امروز نوشت :
از قرار مسموع، پخش مجموعه تلويزيوني«درحاشيه» به عنوان يك اثر كمدي آميخته با طنز، حرف و حديث ها و سپس زمزمه ها و در ادامه، اعتراض هايي را در جامعه ارزشمند پزشكي باعث شده است. اين خود نشان از آن دارد كه پزشكان و پرستاران عزيز، بخشي از وقت استراحت خود را نيز به ديدن تلويزيون و فيلم هاي كميك اختصاص مي دهند كه جاي تشكر دارد.
بنده نيز با اين عزيزان،همصدا و همدل مي باشم و فراتر از آنها،حتي همان زماني هم كه وزير محترم بهداشت،درمان و آموزش پزشكي از ضرورت برخورد با پزشكان زيرميزي بگير و برخي بيمارستان هاي خون مردم در شيشه كن، سخن به ميان آوردند و چندبار هم با چند پزشك متخلف و گيرنده زيرميزي برخورد به عمل آمد و مراتب آن هم خبري شد؛ شديداللحن اعتراض كردم كه چرا بايد آقاي وزير از اين حرفهاي پشت پرده بزند و آبروي ساير پزشكان سالم و زحمتكش را به خطر بيندازد؟ خب اگر مسآله اي هست، يك نامه اي به خود آن پزشك بنويسند و خيلي صميمانه و با احترام از وي بخواهند كه:«عزيزم؛ هرچه زيرميزي گرفتي، بس است؛لطفاً اگر صلاح مي داني،ديگر نگير!». به همين راحتي و زيبايي!… چرا بايد برخي مطالب راست را در بين آحاد مردم انتشار داد كه از فردا به همه پزشكان،چپ چپ نگاه كنند. مقصر اين نگاه كيست؟
فراتر از اينها، بنده همان زماني كه يك فرد معلوم الحالي به نام «حافظ شيرازي» در مواجهه با جامعه پزشكي عصر خود،زبان به طنز و طعن گشود و گفت:
ز آستين طبيبان هزار خون بچكد
گرم به تجربه دستي نهند بر دل ريش
فرياد اعتراض مبسوط خود را به آسمان ــ و بلكه به ساير جاها ــ بلند كردم كه اين شيوه اش نشد برادر من!…. به قول شاعر ديگر شيرازي جناب سعدي شيرين سخن:
چو به گشتي،طبيب از خود ميازار
چراغ از بهر تاريكي نگه دار
داستان ديگري را خدمت شما عرض كنم. در همان قرن هشتم، وقتي كه يك شخص مدعي طنزپردازي به نام «عبيد زاكاني»، در رساله دلگشاي خود شروع كرد به شوخي با جامعه پزشكي و حكايت هايي را در اين باب ساز كرد؛ باز علم مخالفت خود را در آورديم و به شدت نسبت به اين عمل زشت،اعتراض كرديم. نقل تمامي آن شوخي ها،جدا از اين كه شرم آور است،در حوصله اين بحث نيز نيست. فقط يك نمونه را مثال مي آوريم و فحشي مي دهيم و مي گذريم:
«طبيبي را ديدند که هرگاه به گورستان مي رسيد، ردا را روي سر خود مي کشيد. سبب اين کار را پرسيدند. گفت: از مردگان اين گورستان شرم دارم. بر هر يک مي گذرم، ضربت [ يا شربت] من خورده است و به هر که مي نگرم، به دست من مرده است.»
در موارد زيادي،بنده ساكت ننشستم و به ضرس قاطع اعتراض كردم. همه اش را نمي شود گفت. زماني در كتاب «كشكول شيخ بهائي» ــ كه واقعاً از اين دانشمند بزرگ و صاحب فكر انتظار نداشتيم- حكايتي منظومي را ديدم به نقل از يك آدم مشكوكي به نام «حكيم لعلي تبريزي» كه در خواست تغيير شغل برادرمان عزرائيل را بهانه حمله و هجمه به جامعه محترم پزشكي نموده است. آنجا كه شايع كرده است:
ملك الموت رفت پيش خدا
گفت: سبحان ربي الاعلي
يك طبيبي است در فلان كوچه
من يكي قبض و او كند صدتا
يا بفرما كه جان او گيرم
يا مرا خدمتي دگر فرما!
بنده همان زمان به وزارت ارشاد وقت، توپيدم و تاختم كه اين چه حكايات نادرستي است كه در اين كتاب كشكول گونه چپانده ايد؟ و همان موقع يادم هست كه درخواست بازنويسي اثر را كردم كه دست هايي در كار بود تا از تحقق اين خواسته، ممانعت شود. هميشه اين دست ها بوده اند و هستند.
در حاشيه اين نمونه هاي تاريخي و فرهنگي در مواجهه با شغل شريف پزشكي، ما به اين نتيجه مي رسيم كه يا جامعه حكيمان و طبيبان و پزشكان سابق سعه صدر زيادي داشته اند؛ يا كه ما يك مقداري فرق كرده ايم و همچين خيال مي كنيم كه از رهگذر شوخي با بعضي از اعضاي جامعه پرشكي، زمين به آسمان مي آيد و از فردا ديگر كسي براي معالجه آپانديس هم به پزشكان مراجعه نخواهد كرد و خودش دست به چاقو خواهد شد.
البته اينها دليل نمي شود كه مرز ظريف ميان شوخي و لودگي را رعايت نكنيم و چه در كلام و ديالوگ و چه در نوع رفتار و حركات، طوري عمل كنيم به بهانه اغراق به خرج دادن،كه شائبه تمسخر ولودگي پيش آيد. در طول تاريخ، طنزپردازان بسياري با جامعه پزشكان شوخي كرده اند و خدا را شكر كه آنقدر فهيم و فرهيخته بوده اند كه آب هم از آب تكان نخورده و حتي خود پزشكان هم به آثار طنزپردازان هميشه در صحنه، خنديده اند و گفته اند: طنز است ديگر!….
منبع : روزنامه ی اطلاعات سه‌شنبه 25 فروردين 94
