به گزارش شیرین طنز، به نقل از خبرگزاری فارس از گرگان، طنز علیرغم داشتن ظاهر ملایم و آراسته، دارای باطنی برنده و انتقادی است و نوعی آگاهی بخشی و تنبیه خفیف نیز در دل آن نهفته است. ولی این تنبیه و برنده بودن منافاتی با بی اخلاقی و عبور از خطوط قرمز اخلاقی جامعه ندارد و طنز تاثیرگذار اساسا همسو با اخلاقیات در جامعه است. طنزپرداز با بزرگنمایی عیوب یک ساختار نامناسب در جامعه، در صدد آگاهی دادن به جامعه و در درجه اول به برنامهریزان این ساختار معیوب است.
موضوعاتی انتخابات، خصوصی سازی، بی مهری به محیط زیست، نظیر بوروکراسی اداری، پوشش نامناسب بانوان، ریخت و پاشهای میلیاردی در ورزش، ضعف در مدیریت بحران، اجحاف در حقوق شهرستانیها، گرانی و تورم، نقیصه های موجود در آموزش کشور، ضعف در مدیرت بحران، بیکاری، اخلاق شهروندی، اخلاق ورزشی، مظاهر شهرنشینی، ترافیک و حمل و نقل شهری، آلودگی هوا، آلودگی صوتی و تصویری، اخلاق آپارتماننشینی، جغرافیای فرهنگی شهر، شایعه پردازی و شایعه پذیری، اخلاق رانندگی، تعارفات افراطی، منازعات خیابانی، اعتیاد، جراحی زیبایی، بالا رفتن سن ازدواج، قاچاق کالا و بسیاری موارد دیگر از جمله موضوعاتی هستند که در سالهای اخیر از طریق مقوله طنز به آنها پرداخته شده و نواقص و معضلات به گوش دستاندرکاران رسانده شده است.
نگاه طنز پرداز باید نگاهی عمیق و ریزبینانه باشد و موضوعات را زودتر از سایرین و از زاویه جدید به بحث و چالش بکشد شاید به دلیل وجود همین نگاه ریزبینانه، منتقدانه و زود تر از موعد طنزپرداز است که بسیاری آن را بر نمی تابند و طنز را با هجو و تمسخر دیگران برابر میدانند. در صورتی که هدف از نگارش طنز انتقاد و هدف از نگارش هجو انتقام است. طنزنویس در صدد حل مشکلات است و هجونویس درصدد ایجاد مشکل است.
با این وجود با تلاشهای گستردهای که از سوی طنزنویسان بزرگ کشور در سالهای اخیر به منظور اعتبار بخشیدن به جایگاه و رسالت طنز، صورت گرفته است، طنز هنوز به موقعیت حقیقی خود در جامعه – علی الخصوص در بین نشریات – نرسیده است و هنوز به صورت یک ژانر مستقل جایگاه خود را تثبیت نکرده است.
جایگاه طنز در مطبوعات گلستان
جایگاه طنز در مطبوعات سراسری کشور جایگاه پررنگ و ثابتی نیست و تعداد نشریاتی که ستون طنز ثابت روزانه دارند، از تعداد انگشتان دو دست فراتر نمیرود.جام جم، کیهان، جوان، خراسان، شرق، آرمان، سیاست روز، تهران امروز تنها نشریات سراسری هستند که ستون ثابت روزانه یا حداقل پنج طنز نوشته در طول یک هفته دارند.باقی نشریات سراسری نیز هر از گاهی به انتشار مطالب طنز میپردازند. مطبوعات استانی هم کم و بیش به مقوله طنز میپردازند و نوع نگاه به طنز در استانهای مختلف، متفاوت است.
مطبوعات گلستان هم از این قاعده مستثنی نیستند و هر از گاهی به صورت تک مضراب به مقوله طنز میپردازند. در بین هفته نامه های استان تنها نشریه ای که در طول سالهای اخیر توانسته است ستون طنز خود را به طور ثابت و مستمر به چاپ برساند، دو هفته نامه آهنگ شهرستان علی آباد کتول است که ستون طنز «از عجایب» در این نشریه به چاپ میرسد.
جالب اینکه با وجود جذاب بودن و پرخواننده بودن طنز در نشریات، اکثر نشریات استانی تمایلی به چاپ مطالب طنزآمیز ندارند و حتی برخی از آنها با وجود داشتن پیشنهاد از سوی طنزنویسان، بعد از چاپ نخستین مطلب طنز، از چاپ مطالب بعدی در هفت های بعد منصرف میشوند! هر چند دلایل عدم تمایل به چاپ مطالب طنز در نشریات استانی مشخص نیست و مدیران مسئول حتما دلایل خاص خود را دارند، ولی ذکر این مطلب ضروری است که زبان طنز مودبانه ترین و ملایم ترین زبان برای انتقاد است و علاوه بر این شاید به جرات بتوان طنز را تنها بخشی از روزنامه دانست که بیشترین مخاطب را دارد و اکثر خوانندگان نشریات خواندن ستون طنز را از دست نمیدهند.
از سوی دیگر طنز را میتوان زبان گویا و نقد منصفانه نامید که اگر ادب و نزاکت در آن رعایت شود، بهترین راه انتقاد منطقی و سازنده از عملکرد نا مناسب برخی نهادها و ادارات و آشکار ساختن ساختارهای معیوب در جامعه است و اگر مسئولی نتوانند زبان طنز و انتقادات وارده از این مجرا را تحمل کند، بیشک میتوان او را در زمره افرادی قرار داد که از نقد منصفانه و منطقی روی برگردان است.
سخن آخر
امید است سیاستگذاران فرهنگی و مدیران مسئول جراید استان نگاه جدیتری به مقوله طنز مکتوب و مطبوعاتی داشته باشند و با استفاده از این ابزار ظریف ولی تاثیرگذار علاوه بر جذب مخاطب و فرهنگسازی در بالابردن میزان خوانندگان نشریات استان، راه نیز را برای نقد سازنده و مودبانه از این طریق هموار سازند. برگزاری جشنواره مطبوعات استانی و یا مسابقات فرهنگی با محوریت طنز، کاریکاتور، کمیک استریپ و … نیز میتواند در احیای طنز در نشریات استان موثر باشد.
وحید حاج سعیدی