مقدمه ی کتاب شعر طنز پایه خنده اثر رضا زارعی که بزودی چاپ می شود را در ادامه می خوانید.
شادی با تقسیم کم که نمیشود هیچ، چندین برابر میشود،اهمیت شادی آنقدر زیاد است که تحقیقات میگوید دو سوم بیماری ها مستقیما ناشی از افکار است و جسم سالم در فکر سالم است. اما مگر میشود شاد بود؟ آن هم در این وضعیت!
بله، هیچوقت، هیچ دلیلی برای ناراحتی وجود ندارد و اتفاقا همیشه دلیل و دلایلی برای شادی وجود دارد، بقول سعدی:
“کسی به دیده انکار اگر نگاه کند
نشان صورت یوسف دهد به ناخوبی
و گر به چشم ارادت نگه کنی در دیو
فرشته ایت نماید به چشم کروبی”.
یا بقول وین دایر: ” به سوی شادمانی راهی نیست، شادمانی، خود راه است.”
طنز واقعی هم همین است و آمده است تا شرایط و حال افراد را از آنچه هست بهتر کند نه اینکه غمی بر غم او بیفزاید.
این نگرش به معنی تسلیم و کنار گذاشتن روحیه اصلاح طلبی و آرمانگرایی نیست بعکس دقیقا عین آرمانگرایی و همسوی آن است.
شادمانی لزوما ربطی به امکانات ندارد و یک تکنیک و مهارت است.
شاید لازم باشد تکنیکهای آن را بیاموزیم ، هر چند “صد سال اگر درس بخوانی همه هیچ است” چون دانشی که انسان را شاد و نورانی نکند دانش نیست، سواد است و سواد یعنی سیاهی، یعنی غل و زنجیر. پس مهمتر از دانش، بینش و شهود است بقول حافظ: “بشوی اوراق اگر همدرس مایی، که علم عشق در دفتر نباشد”.
از بچگی خوش خنده بودم و دوست داشتم ملت را بخندانم ، بزرگتر که شدم ، واقع گرایی زیر فتیله هیجانات و احساساتم را کم کرد و ضربات سنگینی را به آن وارد کرد اما نتوانست خاموشش کند، دیدم حرفهای حسابی زیادی هم دارم که در قالب نثر و توضیح شفاهی نمی گنجد، نه زمانش را دارم نه انرژی اش را نه حوصله اش را! ، همه اینها مرا به سمت شعر طنز سوق داد، از همانجا منی که فکر میکردم در آینده نقاش و طراح میشوم پایم به شعر طنز باز شد ، مسیری که فکر و شخصیت و زندگی ام را دیگرگون کرد. چقدر موفق بوده ام نمی دانم اما خوشحالم که در این مسیر ، گام برداشتم و اینکه حرف حسابم و اشتیاقم به خنده، نه بر روی زمین بلکه در هوا معلق ماند!
بلکه بیشتر سایه گستر شود!
سعی کردم در این کتاب طنزهای فاخری ارائه کنم ، امیدوارم سعیم به بار نشسته باشد و تلاشی مذبوحانه نبوده باشد.
معتقدم طنز فاخر حداقل دو ویژگی کلی دارد:
۱_اولا صرفا به گلایه یا گزارش از اوضاع موجود نمی پردازد، بلکه مخاطب را به فکر فرو می برد و در بطن خودش، تصویری از شرایط مطلوب را هم ارائه می دهد در غیر این صورت صرفا گزارش است، گزارشی که اگر از تکنیکها و بازی های زبانی بهره ببرد، شاید بتوان آن را هم با تسامح طنز نامید.(در هرمنوتیک گفته میشود خود مؤلف هم از اثرش، اثر می پذیرد و مخاطب خودش میشود!پس نگارش، دقتی شایسته تر را می طلبد.)
۲_”قالب و صورت و چارچوب اثر” که شامل مجموعه ای از عناصر از جمله انتخاب لحن و کلمات مناسب(توجه کافی به بار عاطفی و منطقی کلمات و آثارشان) و بهره گیری از فصاحت و بلاغت و محسنات لفظی است.
سعدی در این باره در خاتمه گلستان گوید:
«غالب گفتار سعدی ، طرب انگیزست و طیبت آمیز ، بر رأی روشن صاحبدلان که روی سخن در ایشان است پوشیده نماند که دُرّ موعظه های شافی را در سِلک عبارت کشیده است و داروی تلخ نصیحت به شهد ظرافت بر آمیخته تا طبع ملول ایشان از دولت قبول محروم نیفتد.»
یعنی سعدی از مجرا و قالب “سلک عبارت” و “شهد ظرافت” به امر نصیحت و تربیت پرداخته و نه هر مجرا و قالبی ، آنچنانکه گفته شد.
سیدجواد رضویان، بازیگر طنزپرداز مشهور را خیلی دوست دارم و یکی از الگوهای هنری ام بوده است، بعضی گویند شبیهم است، شاید بخاطر دوست داشتنش کمی شبیهش شده ام! این علاقه و ارادت ، سبب شد از تصویر این بازیگر طناز و محبوب، برای جلد کتاب یاری بگیرم. هر کجا هست خدایا بسلامت دارش.
خنده، فی نفسه ارزشمند و کار آمد است اما هنر طنز ، خنداندن است.هنری که در قالب آن جدی ترین حرفها مطرح میشود، تا به یمن آن هم اندورفین های شفابخش در بدن تولید شود هم احتمالا اثرگذاری اجتماعی بیشتری داشته باشد.
این کتاب فقط شامل بخشی از اشعارم میشود ، مابقی اشعار انشاء الله در کتب دیگر. ثواب این کتاب را هدیه می کنم به روح پدر عزیزم که زحمات بی دریغش برایم فراموش ناشدنی است و یاد و خاطره اش همیشه در قلبم زنده و ماندگار . روحش شاد.
فراموش نکنیم که لبخند یعنی استیلا و صدای لبخند، صلح آمیزترین و گوشنوازترین موسیقی دنیاست.
خلاصه اینکه آدم همیشه به یک “پایه خنده” نیاز دارد.
