معارف‌اللطائف، مجموعه‌ای است متشکل از مطالب طنز‌آلود و شوخ‌طبیعی‌ها که در دو بخش تدوین شده است.

هدف اصلی از تدوین این کتاب که به همت محمدعلی مجاهدی گردآوری شده، نشان دادن ابعاد بسطی و ذوقی بزرگان دین، عرفای نام‌آشنای اسلامی و بزرگان بلندآوازه ایرانی است که در هیمنه علمی آنان رنگ باخته و مجال دلربایی پیدا نکرده‌اند.

این اثر، حاوی نمونه‌های طنزآلود و شوخ‌طبعی‌هایی است که در دو بخش تدوین شده است. بخش اول، دربرگیرنده لطایف غالباً منثوری است که به نحوی متأثر از آموزه‌های دینی، مقوله‌های عرفانی و نکات عبادی اخلاقی است و 500 لطیفه در این بخش آمده است.
بخش دوم این کتاب نیز حاوی لطایف غالباً منظومی است که بیشتر جنبه ادبی، اجتماعی و انتقادی و هزلی دارند و طبعاً از لطیفه‌های بخش اول عریان‌ترند. لطیفه‌های آمده در این بخش بالغ بر 400 نکته است. نویسنده در تدوین این اثر که حاوی نمونه‌های برگزیده‌ای از مقوله‌های مطرح در قلمرو موضوعی شعر طنز است گاهی ناگزیر شده‌ است تا به نقل مطایبات انگشت‌شماری تن در دهد که طبیعت عفیفی ندارند.
محمدعلی مجاهدی که تخلص «پروانه» را برای خود برگزیده است برای تهیه این اثر 392 صفحه‌ای بالغ بر 300 منبع و اثر را زیر و رو کرده و از آنها مطالبی را در این کتاب راه داده است که در نوع خود، ژرف‌نگرانه و کم‌نظیر است.