شوخ‌طبعی و تاثیرات مثبت و منفی آن در جامعه به شیوه‌های گوناگون و از جهات مختلف در تازه‌ترین نشست «دگرخند» از سلسله نشست‌های دفتر طنز حوزه هنری با حضور روانشناسان و نویسندگان این حوزه بررسی شد.
به گزارش شیرین طنز ، به نقل از خبرنگار پایگاه خبری حوزه هنری، تازه‌ترین نشست «دگرخند» با موضوع شوخ‌طبعی و با حضور خانم دکتر قربانی روانشناس، خانم دکتر امامی و مسعود بی‌نیاز ، عصر شنبه ۲۵ آبان‌ماه همزمان با اولین برف پاییزی تهران در سالن سلمان هراتی حوزه هنری برپا شد.
قربانی در ابتدای این نشست با اشاره به اهمیت نگاه روانشناسی به شوخ‌طبعی گفت: شوخ‌طبعی می‌تواند موجب نشاط ما شود و روی کیفیت زندگی ما تاثیر بگذارد .برای اینکه ما حال خوبی داشته باشیم لازم است هیجانات مثبت زندگی بیشتر شود و شوخ‌طبعی یکی از این هیجانات مثبت است.
قربانی افزود: روابط مثبت نیز یکی دیگر از عوامل شادی و نشاط زندگی است. طی تحقیقات و پژوه‌‌هایی، روابط مثبت حدود ۸۰ درصد کیفیت زندگی را بیشتر می‌کنند. این روابط مثبت می‌تواند از راه شوخ‌طبعی شکل بگیرد. همچنین شوخ‌طبعی از اضطراب جلوگیری می‌کند. نحوه مقابله ما با رویدادهای بد زندگی‌مان روی کیفیت آن تاثیر می‌گذارد. بسیاری از افرادی که می‌توانند در بحران با شوخ‌طبعی تلخی آن را بگیرند و با آرامش بیشتری به آن بپردازند، زندگی آسوده‌تری دارند. در حالی‌که غیر از این حالت، موجب سردرگمی و تشویش و عدم انتخاب راه درست برای حل مسئله می‌شود.
وی با تاکید بر توانایی‌های شوخ‌طبعی در جامعه و سلامت روانی آن گفت: شوخ‌طبعی و به دنبال آن حل مسئله موجب افزایش امید و اعتماد به نفس بیشتر می‌شود.
قربانی ادامه داد: توانمندی‌های شخصی یکی از عوامل تعیین کننده در کیفیت زندگی‌مان است. شوخ طبعی هم یکی از این توانمندی‌هاست.
این روانشناس در ادامه گفت: برای اینکه بتوانیم مهارت شوخ‌طبعی را در وجود خود تقویت کنیم چه کارهایی باید بکنیم؟ خوشبختانه یک برنامه منسجم و خوب در کتاب روانشناسی و شوخ‌طبعی نوشته آقای مسعود بی‌نیاز آمده است. این برنامه در شش جلسه با تمرینات زمان‌بر می‌تواند راه خوبی برای تقویت شوخ‌طبعی باشد.
قربانی در همین راستا افزود: یکی دیگر از راه‌های افزایش توان شوخ‌طبعی، بهره‌برداری از روابط با آدم‌های شوخ‌طبع است. به عنوان مثال اگر می‌خواهید یک فیلم کمدی ببینید، سعی کنید آن را با یک دوست شوخ‌طبع خود ببینید که به شما در نوع نگاه شوخ‌طبعانه کمک بسیاری می‌کند. چرا که افراد شوخ‌طبع هنگام دیدن فیلم‌های طنز نکات ریز و ظریفی را که سازنده فیلم برای خنداندن مخاطب به کار برده است را به خوبی دریافت می‌کند. به این ترتیب شما هم کم کم می‌توانید به این توانایی دست پیدا کنید.
وی ادامه داد: یکی دیگر از راه‌های افزایش مهارت شوخ‌طبعی خلوت کردن با افراد بسیار صمیمی زندگی‌تان است که منجر به نرمی و لطافت خلق و خوی شما و در نتیجه کمک به ارائه رفتاری خوش‌رویانه می‌شود. این کار در ادامه به افزایش طبع شوخ آن فرد می‌انجامد.
قربانی با ارائه یکی دیگر از راه‌های شوخ‌طبعی و کاربردهای آن گفت: سعی کنیم که شوخ‌طبعی را در بیشتر مواقع به کار ببریم. از این کار می‌توانیم برای انتقاد از هم استفاده کنیم. یعنی حرف انتقادی خود را با شوخی و طنز بیان کنیم که هم اعتراضمان به طرف مقابل اعلام شود و هم موجب ناراحتی نشود. به عنوان مثال هنگامی که قراری با یکی از دوستان خود دارید و دوست شما با تاخیر زیادی به مکان قرار می‌رسد می‌توانید به او بگویید که دفعه بعد یه جای بی آب و علف قرار بگذاریم که هم زیر پای من علف سبز شود و هم به آبادانی آن منطقه کمکی کرده باشیم.
وی افزود: راه دیگری که می‌تواند روحیه شوخ‌طبعی شما را بهبود دهد این است که هر روز سه اتفاق خنده‌دار و با مزه‌ای که برای شما رخ داده است را یادداشت کنید. این یادداشت‌ها را پس از پایان هر هفته با دوستان خود در میان بگذارید تا هم تمرینی برای شما باشد و هم دوستان شما به این کار تشویق شوند.
قربانی در پایان گفت: یکی از سخت‌ترین تمرینات شوخ‌طبعی این است که در شرایط بحرانی یکی از ویژگی‌های شخصی خودتان را انتخاب کنید و به آن با نگاه طنز بخندید.
شوخی یک تیغ دو لبه است
مسعود بی‌نیاز که تالیفاتی در مورد شوخ‌طبعی نیز دارد، در این نشست سه موضوع جامعه، شوخ‌طبعی و خانواده را مورد بحث قرار داد و با اشاره به گفته‌های فروید گفت: لطیفه‌ها به اشکال گوناگون در جامعه به‌وجود می‌آید و در خانواده‌ها بازنمایی می‌شود.
بی‌نیاز با اشاره به نقاط مثبت و منفی شوخ‌طبعی افزود: شوخی یک تیغ دو لبه است که می‌تواند بنیان خانواده را به نابودی بکشاند و از طرفی هم می‌تواند موجب شادی و نشاط خانواده‌ها شود.
وی با دسته‌بندی شوخ‌طبعی‌ها ادامه داد: چند نوع شوخی داریم. یکی از آنها شوخی پیوند دهنده است که در آن بدون تمسخر و تحقیر سعی می‌شود لبخندی روی صورت افراد بنشیند. این نوع شوخی یکی از بهترین آنهاست که منجر به نزدیکی قلب‌ها و عواطف آدم‌ها به ویژه اعضای یک خانواده می‌شود. همچنین یکی دیگر از شوخی‌ها، شوخی خود ارزنده‌ساز یا خود ارتقاءدهنده است.
بی‌نیاز افزود: یکی دیگر از آنها شوخی خود تحقیری یا خود تخریبی است. به عنوان مثال من برای اینکه بقیه را بخندانم سعی کنم با یک ویژگی جسمی خودم شوخی کنم تا بقیه را بخندانم. این شوخی خود تخریبی است.
وی در پایان گفت: یکی دیگر از شوخی‌ها شوخی پرخاشگرانه است. این شوخی بدترین نوع شوخی‌هاست و منجر به ناراحتی و تخریب افراد می‌شود. درست است که ابزار خنده دیگران را فراهم می‌کند اما با تحقیر و تخریب شخصیتی یک نفر انجام می‌شود.
طنزپرداز هوشمند دردآشناست
خانم امامی نیز در این نشست با نگاه روانشناسی به موضوع شوخ‌طبعی پرداخت و گفت: طنز می‌تواند میان جامعه و خانواده تسهیل‌گر باشد، یعنی ارتباط میان اعضای خانواده را بهتر می‌کند.
امامی با نگاهی به مولفه‌های طنز از منظر اجتماعی گفت: طنز عالی‌ترین نوع نقد است که به عنوان ابزاری برای نمایاندن روابط ناصحیح قدرت، تصحیح شیوه‌ای از تفکر با مناسبات اجتماعی به‌کار می‌رود.
وی افزود: متون طنز با قابلیت‌های فراوان پنهان و آشکاری چون استعارات، تشبیهات، کنایه‌ها و نشانه‌ها برای رساندن معانی به مخاطب، بدون اینکه حساسیت برانگیز باشد پر‌توان به نظر نمی‌رسد.
امامی ادامه داد: طنز روش ویژه‌ای در نویسندگی است که ضمن ارائه تصویری هجوآمیز، قسمت‌های زشت و منفی زندگی، عیب‌ها، فسادها و حقیقت‌های اجتماعی را به صورت اقرارآمیز نشان می‌دهد تا صفات و مشخصه‌های آنان روشن‌تر و نمایان‌تر جلوه کند.
این روانشناس در معرفی طنزپرداز گفت: طنزپرداز کیست؟ او هوشمند دردآشناست. مددکار دردمندان با تجویز لبخند، تسهیل‌گر روابط مردم با یکدیگر و حتی مردم با قدرت حاکمه، با راهکار سهل‌گیری و ساده‌انگاری دشواری‌هاست.
امامی در خصوص موضوعات مطرح طنزپردازی در جامعه کنونی گفت: طنز قابلیت آن را دارد که مفاهیم و موضوعات گوناگونی را بیان کند که معمولا در ارتباط با زندگی روزمره، آرزوها و امیال، انتقادات و درد و رنج‌های مردم باشد. از جمله این موضوعات می‌توان به مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی اشاره کرد.
برخی از قابلیت‌های مصرف طنز در جامعه امروز لطیفه، برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی، شبکه‌های مجازی اعم از متون، تصاویر و کاریکاتور، کلیپ‌های طنز و تئاتر طنز است.
طنز همانند نمک است که بر آنچه گندیده و بوی تعفن می‌دهد می‌زنند و از آنجایی که «وای به روزی که بگندد نمک»، واکاوی و نقد الگوهایی از طنز رایج واجب است. واکاوی از آن روی که وقتی مسئله‌ای تبدیل به الگویی تکرار شونده در شوخ‌طبعی می‌شود، بیانگر مسائل و رازهای مگوییست که پنهان مانده یا نادیده گرفته شده است.
امامی در ادامه با طرح این موضوع که چگونه طنز و طنازی می‌تواند نقش تسهیل‌گر در بحران‌های اجتماعی داشته باشد گفت: طنز را نباید به اشتباه مسکن یا مخدری برای کاهندگی دردمندی اجتماعی دانست، بلکه برعکس این موضوع، طنز زبان هشدار دهنده و آگاهی بخشی است که مخاطب را ضمن دعوت به تاب‌آوری به تفکر وادار می‌کند.
شوخ‌طبعی در صحنه خانواده نیز که هسته اصلی جامعه است می‌تواند نقش تسهیل‌گری ایفا کند و شکاف‌ها و بحران‌ها را تخفیف دهد، اما نظر به اینکه روابط در خانواده باید بر اساس احترام و محبت باشد، شوخ‌طبعی بایدها و نبایدهایی دارد که حتما رعایت شود.
انتهای پیام/
