محفل شعر طنز «در حلقه رندان» با حضور جمع کثیری از شاعران و طنزپردازان کشور، یک‌شنبه ۲۶ شهریورماه در حوزه هنری برگزار شد.
به گزارش شیرین طنز، به نقل از خبرنگار پایگاه خبری حوزه هنری، یکصد و چهل و یکمین شب شعر طنز «در حلقه رندان» با حضور و اجرای داریوش کاردان مجری، گوینده و برنامه ساز رادیو و تلویزیون برگزار شد.
این برنامه با حضور اساتیدی همچون اکبر کتابدار نویسنده و پژوهشگر، استاد بانی از شعرای پیش‌کسوت طنز به همراه جمعی از شعرای جوان طنزپرداز کشور برگزار شد.
کتابدار در این برنامه با آغاز مقدمه‌ای در مورد یکی از گونه‌های طنز با عنوان «هجو» و انتقاد از دیدگاه اشتباه جوانان به این شیوه ادبی گفت: اکثر جوان‌هایی که شعر طنز می‌گویند راه را اشتباه می‌روند؛ چرا که تصور می‌کنند هجو از واژه‌های زشت و بد تشکیل می‌شود. در حالی که این‌گونه نیست. برای توضیح بیشتر این موضوع بهتر است به تاریخچه هجو اشاره کنم تا در ادامه مطلب را بهتر ادا کنم.
وی افزود: هجو در یونان باستان برای اولین بار به کار گرفته شد. هجو گونه ای از آثار خندان است. در این شیوه خندان‌نویسی، هدف اصلی نویسنده، استهزاء و مسخره کردن یک نفر است. آن هم از طریق بزرگ نمایی معایب او و یا نسبت دادن صفت ها و عیب هایی که ممکن است در آن فرد نباشد. در واقع «هجو» نوعی دشنام دادن است، اما تفاوت آن با فحاشی معمولی این است که در هجو، از امکانات بیانی و زبانی استفاده می‌شود. این به آن منظور است که به بدترین نوع خود به شخصی توهین می‌شود اما هیچ واژه زشت و فحشی در آن استفاده نمی‌شود.
کتابدار در ادامه با اشاره به هجو نویسان در دوران حیات پیامبر مکرم اسلام(ص) گفت: هجو در روزگار پیامبر اسلام هم مورد بهره‌برداری قرار می‌گرفت. یکی از شاعران بنام این حرفه در آن روزها «حسان بن ثابت» از شعرای مورد تایید پیامبر بود. حسّان وقتی در اوج مبارزه با کفار قرار می‌گیرد، در هجو دشمنان اسلام نیز ید طولایی دارد. به‌ویژه هجو کسانی که به معارضه و مقابله با دین اسلام برخاسته و زبان به هجو پیامبر گشوده‌اند. مثلا وقتی ابوسفیان، پیامبر اسلام را هجو می‌کند او جوابی بسیار دندان شکن و طولانی در هجو ابوسفیان دارد و در پایان، نیت خود را از این کار فقط کسب رضایت خدا اعلام می‌کند.
وی در ادامه افزود: امام حسین(علیه‌السلام) از نبی مکرم اسلام(صلی الله علیه و آله) روایت می‌کند: «أَفضلُ الأَعمالِ بَعدَ الصَلاهِ إِدخَالُ السُّرُورِ فِی قَلبِ المُؤمِنِ بِمَا لا إِثمَ فِیهِ» که به معنای؛ «برترین اعمال بعد از اقامه نماز، شاد کردن دل مومن است؛ البته از طریقی که گناه در آن نباشد.» است. در نتیجه هجو نباید دارای فحش و گناهی باشد.
کتابدار در مورد مسائل فنی هجو گفت: هجو به دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می‌شود. هجو به صورت غیر مستقیم تاثیرگذاری بیشتری دارد. چرا که برای بیان آنچه در نظر شاعر است به ایجاد ساختاری ادبی و هنرمندانه نیاز دارد.
در میان شاعرانی که به شعرخوانی طنز پرداختند، حسین رضوی‌فرد شعر طنزی در مورد ژن خوب خواند. متن شعر او چنین است:
شش ماه شبانه روز با او چَت کرد
با حوصله شش ماهه دیگر صحبت کرد
چون دید ژن خواهر او خوب‌تر است
با خواهر کوچک‌تر او وصلت کرد
یک وام بدون بهره با ضامن خوب
یک ظاهر خوش قیافه و باطن خوب
این چهار قلم جمع نگردد یکجا
جز ساخته باشند تو را با ژن خوب
برخیز بیا پُتا به روی سنِ ما
با ظاهر ما بکن یکی باطن ما
یک کوزه شراب هم بیاری بد نیست
زان پیشِ کوزه‌ها کنند از ژن ما
این کوزه ز من عاشق یک ژن بوده است
در بند یکی وام و دو ضامن بوده است
این این دسته که در گردن او می‌بینی
در گردن بیست تا معاون بوده است
گفتند که این مشکل ما نیست پسر
رو کن ژن خوب و واقعی داری اگر
دیدم که به عکس پدرش زُل زد و گفت:
داریم ولی شهید شد در خیبر
گفتم که ژنت؟
گفت ژنم آب حیات!
گفتم ژن بنده؟
گفت آب نبات!
گفتم که چطور شد ژنت این‌طوری؟
فرمود که من نخورده‌ام ترشی‌جات!
حاشا که گمان کنی ز ما شاد ترند
آنان که دماغ چاق و پُر باد ترند
از خوبی جنس ژنشان فهمیدم
آنان که نمی‌کشند معتاد ترند
بس با ژن خوب سینه زد ماه گرفت
از روضه جعلی، پُر شد، چاه گرفت
مداح که شور گرفتی همه عمر
دیدی که چگونه شور مداح گرفت
هر کس که نبود دور ما گمراه است
این جمله یک ژن همه غم آه است
گفتم که چرا گیر فرار مغزیم
فرمود حصار دورمان کوتاه است
همچنین نسیم نژاد‌جعفری یکی دیگر از شعرای جوان کشور شعر طنزی در انتقاد به اعتیاد جوانان به مواد مخدر جدید خواند. متن این شعر چنین است:
هیچ کس این روزها اطرافمان هشیار نیست
مست بودن هرگز آن رفتار ناهنجار نیست
محتسب هم میرود هر روز یک سر تا فضا
چونکه دیگر توی این دوران برایش کار نیست
یک پدر گریان به دختر گفت: سیگاری شدی؟
دخترش هم گفت: بابا این گُله، سیگار نیست!
آن پدر خوشحال شد بشکن زنان از صحنه رفت
چونکه میدانست قطعا گل کشیدن عار نیست
«بلبلی برگ گلی خوشرنگ در منقار داشت»
چون نمیدانست اصلا جای گل منقار نیست
صنعت آمد شکر ایزد جای سنّت ها ولی
فرق بین صنعتی با سنتی انگار نیست
کل معتادان ما محض تفنن میکشند
پس میان این عزیزان هیچکس بیمار نیست
عده ای خوشحال از برگشت اوضاع قدیم
بی‌خبر از اینکه در تاریخ ما تکرار نیست
مار میمیرد از این زهری که دارد جنستان
هضم این اجناس حتی در توان مار نیست
این کشیدن‌ها جوانان وطن را می‌کُشد
حلقه هایش بی شباهت با طناب دار نیست
این برنامه با شعر خوانی طنز شاعران جوانی همچون سید امیرسادات موسوی، مصطفی مشایخی، صابر قدیری، محمدحسن صادقی، روح‌الله احمدی، سید محمد صفایی، خانم مطهری، عبدالله مقدمی، ناهید نوری، حسین ادهمی، امیرحسین زاهدی، رضوان مظاهری، علیرضا لبش، امید مهدی نژاد، سید محمد جواد یثربی، رضا احسانپور و سعیده موسوی‌زاده همراه بود که با استقبال مخاطبان مواجه شد.
اجرای ترانه طنزی از اشعار مرحوم عمران صلاحی توسط مهدی فرج‌اللهی دیرگ برنامه‌های تازه‌ترین شب شعر طنز «در حلقه رندان» بود. همچنین استاد بانی در این برنامه به شعرخوانی طنز پرداخت و خنده بر لبان همه حضار نشاند.
