شامگاه روز دوشنبه، ۲۴ تیر ماه فروشگاه کتاب و محصولات فرهنگی به‌نشر(انتشارات آستان قدس رضوی) میزبان جمعی از طنزپردازان کشور بود که گرد هم جمع شده بودند تا در محفلی صمیمانه از سلسله نشست‌های فرهنگی – ترویجی این انتشارات با عنوان «در پناه کلمات» به نقد و بررسی کتاب طنز «کبریت کم‌خطر» بپردازند.
به گزارش شیرین طنز، به نقل از روابط عمومی انتشارات آستان قدس رضوی، این نشست با حضور «ناصر فیض»، شاعر طنزپرداز کشور، «اسماعیل امینی»، استاد دانشگاه و کارشناس طنز، «علیرضا لبش»، گردآورنده کتاب «کبریت کم‌خطر»، «مجید رحمانی صانع» و «قاسم رفیعا» به عنوان طنزپردازان مشهدی و جمع پرشوری از علاقه‌مندان به حوزه طنز در فروشگاه شماره هفت کتاب به‌نشر واقع در بلوار سجاد مشهد برگزار شد.
رفیعا در ابتدای این نشست اقدام به‌نشر را برای برگزاری این جلسه قابل تقدیر دانست و اظهار کرد: افتخار می‌کنم که این اتفاق در مشهد رخ داده و یک ناشرقدیمی و منتسب به دستگاه حضرت علی بن موسی الرضا(ع) جلسه نقد و بررسی کتاب ناشر دیگری را که توانسته مخاطبان بسیاری را جذب کند، برگزار می‌کند.
وی با بیان این که برگزاری چنین نشست‌هایی برای به‌نشر نیز به نوعی سرمایهگذاری به حساب می‌آید، خاطرنشان کرد: این امر باعث می‌شود به‌نشر بتواند اعتماد مخاطبان خود را بیشتر جلب کرده و تعداد مخاطبان خود را افزایش دهد.
این شاعر طنزپرداز مشهدی «علیرضا لبش» را شخصیت بزرگ و شناخته‌شده‌ای در حوزه طنز دانست و به معرفی طنزپردازان حاضر در نشست پرداخت.
خرسندی و شگفت‌زدگی از برگزاری نشست
علیرضا لبش، گردآورنده کتاب کبریت کم‌خطر هم در این نشست ضمن ابراز خرسندی از برگزاری جلسه نقد و بررسی یک کتاب طنز توسط به‌نشر، اظهار کرد: زمانی که شنیدم انتشارات آستان قدس رضوی قرار است برای یک کتاب طنز که توسط انتشارات دیگری به چاپ رسیده، جلسه نقد و بررسی برگزار کند، شگفتزده شدم و این امر برای من بسیار خوشایند بود.
وی با بیان این که برگزاری چنین مراسمی در مشهد جای خرسندی دارد، در خصوص کتاب کبریت کم‌خطر، خاطرنشان کرد: این اثر مجموعه‌ای از آثار نثر و داستان‌های طنز است که این داستانها از طنزنویسانی انتخاب شده‌اند که پس از انقلاب زندگی کرده‌اند.
لبش با اشاره به این که کتاب «قهوه قندپهلو» در نگارش این اثر الگوی وی بوده است، تصریح کرد: بیوگرافی طنزآمیزی نیز برای تمام نویسندگانی که آثار آنها در این کتاب نقل شده، در ابتدای هر داستان آمده است.
وی به برگزاری جلسات مختلف نقد و بررسی برای کتاب کبریت کم‌خطر اشاره و بیان کرد: ایرادات و نواقصی در این کتاب وجود دارد که قرار است در چاپ دوم برطرف و ویرایش جدیدی از این اثر چاپ شود؛ همچنین چاپ‌های بعدی این اثر همراه با ویراست جدید خواهد بود.
لبش، گردآورنده کتاب کبریت کم‌خطر در پاسخ به برخی انتقادات مبنی بر جای خالی برخی طنزپردازان پس از انقلاب در این اثر، اینطور بیان کرد: این نکته صحیح است که جای برخی از طنزپردازان معاصر در این اثر خالی است که سعی می‌شود در چاپ دوم کتاب این نقیصه برطرف شود و بدون تردید در چاپ بعد با کتاب دیگری مواجه خواهید شد.
تصورات و برداشت‌های غلط از طنز
ناصر فیض، مدیر دفتر طنز حوزه هنری هم در این جلسه توجه به کتاب طنز را در مجموعه انتشارات آستان قدس رضوی نکته مثبتی دانست و گفت: این امر جای امیدواری دارد و نشان می‌دهد اتفاقات خوبی در مشهد در حال رخ دادن است.
وی ادامه داد: تصور جامعه از رویکرد انتشارات آستان قدس رضوی به عنوان یک ناشر دینی توجه به کتاب‌های دینی است و توجه این انتشارات به یک اثر طنز نشان‌دهنده وسعت دید این انتشارات است و یکبُعدی نبودن به‌نشر اتفاق مثبتی است.
فیض با بیان این که ممکن است برگزاری چنین نشست‌هایی در حوزه طنز برخی نهادها را زیر سؤال ببرد، خاطرنشان کرد: به همین دلیل بسیاری از آنها حتی جرائت نمیکنند به سمت طنز بروند.
وی با انتقاد از این تصور اشتباه که در طنز بیدینی وجود دارد، افزود: زمانی که ارگان و مؤسسهای مانند انتشارات آستان قدس رضوی به این حوزه ورود پیدا می‌کند، قطعاً تعریف درستی از طنز نیز خواهد داشت و از این رو هم برگزاری این جلسه اتقاق مثبتی است.
فیض کتاب کبریت کم‌خطر را کتاب خوبی توصیف و تصریح کرد: زیرا گردآورنده این کتاب با طنز و زبان فارسی آشناست و در این حوزه کار کرده است.
طنز هر جامعه باید متناسب با فرهنگ آنها باشد
این شاعر طنزپرداز با تأکید بر این که قرار نیست در طنز به اعتقاد، قومیت و … توهین یا از شخص و جریان خاصی جانبداری کنیم، بیان کرد: طنز هر جامعه باید متناسب با فرهنگ آنها باشد.
فیض با اشاره به این که در کتاب کبریت کم‌خطر سعی شده طنز بدون توهین باشد، خاطرنشان کرد: اسم این کار سانسور، محدودیت، سختگیری و … نیست؛ بخشی از خط قرمزها ارتباطی با حکومت‌ها، نظام‌ها و دولت‌ها ندارد و به شعور افراد برمی‌گردد و کبریت کم‌خطر سعی کرده این امر مهم را به صورت ملموسی نشان دهد.
وی با تأکید بر این که کبریت بیخطر را بینقص نمی‌دانم، گفت: سعی می‌شود در چاپ‌های بعدی این اثر نواقص آن برطرف شود و این کتاب، مرجعی برای نسل‌های آینده در زمینه طنز باشد. قطعاً این کتاب انتظارات را از اثر بعدی در این حوزه بالا برده است و نویسنده دیگری که بخواهد به این حوزه وارد شود، کار دشواری در پیش دارد.
تلاش برای شلوغ شدن کتابفروشیها
اسماعیل امینی، شاعر و منتقد ادبی هم در بخشی از این نشست از استقبال چشمگیر مخاطبان از برگزاری این جلسه ابراز خرسندی کرد و افزود: خوب است که کتابفروشیها شلوغ باشد زیرا در این صورت سایر مکان‌هایی که برای مردم خوب نیست، خلوت می‌شود؛ بهتر است افرادی که دغدغه فرهنگ دارند، کاری کنند که کتابفروشیها شلوغ باشد.
وی با اعتقاد بر این که برخی تصور می‌کنند همه چیز را درباره معنا و مفهوم طنز می‌دانند اما اینطور نیست؛ اظهار کرد: برای مثال تصور برخی این است که یک ناشر دینی نمی‌تواند کاری با طنز داشته باشد؛ برخی تصور می‌کنند بین دین و معنویت و خنده، شاد بودن و طنز نوشتن ارتباطی وجود ندارد یا این که طنزنویس نمی‌تواند اهل دین باشد! گویی هر چه بیشتر اندوه دروغین داشته باشیم، بهتر است.
امینی با اشاره به این که خوش‌رویی، خوش‌اخلاقی و لطافت در رفتار بخشی از سیره امامان ماست، افزود: این تصور غلط وجود دارد که طنز، بی‌پروایی، بی‌ادبی و زیر پا گذاشتن حریم‌ها برای خندیدن است تا دلمان خنک شود یا این که طنز دست‌افزار جدال‌های سیاسی است که گاهی در روزنامه‌ها و رسانه‌ها می‌بینیم.
این شاعر و منتقد ادبی اضافه کرد: کار طنزنویس ضایع کردن دیگران نیست بلکه طنزنویس ضایعات رفتار انسان‌ها را به آیینه‌ای برای عبرت دیگران تبدیل می‌کند.
وی با تأکید بر این که در هیچ جای دنیا کار طنزپردازان خوب ضایع کردن افراد، تمسخر دیگران و … نیست، گفت: زیرا طنزپرداز ملتزم به اخلاق و انسانیت است.
طنز زیر پا گذاشتن حریم‌های اخلاقی نیست
این شاعر و منتقد ادبی با اشاره به این که در کتاب کبریت کم‌خطر از آن دسته از طنزهایی که حریم‌های اخلاقی را زیر پا می‌گذارد، خبری نیست، خاطرنشان کرد: در این اثر ضایع کردن‌های سیاسی هم به چشم نمی‌خورد؛ این کتاب مخاطب را با گونه‌های مختلف نثر و داستان‌نویسی طنز آشنا می‌کند که برخی از آنها حیرت‌انگیز است.
امینی ادامه داد: در حال حاضر تحت تأثیر نوعی یکسان‌سازی قرار گرفته‌ایم و همه ما یک نوع نگاه به طنز داریم و تصور می‌کنیم طنز زیر پا گذاشتن حریم‌های اخلاقی یا ضایع کردن دیگران در حوزه سیاست است در حالی که طنز می‌تواند نگاه فلسفی، عاشقانه و … داشته باشد؛ این نگاه نادرست ناشی از تربیت نادرست ما در زمینه فهم طنز و لذت بردن از آن است زیرا در مدارس و دانشگاه‌های ما در این خصوص آموزشی ارائه نمی‌شود و تا زمانی که با زیبایی‌های هنری طنز آشنا نشویم، نگاه ما به این حوزه سطحی خواهد بود.
جای خالی برخی طنزپردازان در کبریت کم‌خطر
مجید رحمانی صانع، طنزپرداز مشهدی هم در ادامه به برخی کتاب‌های طنز علیرضا لبش اشاره کرد و در خصوص کبریت کم‌خطر اینطور گفت: این اثر حاوی ۹۴ داستان از طنزنویسان است که نویسنده برای هر یک از آنها بیوگرافی طنزآمیزی نوشته و خود این بیوگرافی‌ها به تنهایی نشان‌دهنده تبحر نویسنده در طنزنویسی است.
وی با اشاره به این که نثر و داستان‌های کتاب کبریت کم‌خطر از نویسندگان بعد از انقلاب انتخاب شده‌اند، اظهار کرد: با این رویکرد جای بسیاری از طنزپردازان معاصر خالی است؛ همچنین از بسیاری از طنزپردازان شهرستانی چیره‌دست نیز اثری در کتاب مشاهده نمی‌شود.
رحمانی صانع با این حال کتاب کبریت کم‌خطر را به لحاظ جامعیت در حوزه طنز «بینظیر» توصیف کرد و افزود: تعاریف مختلفی برای طنز وجود دارد اما می‌توان گفت ویژگی مشترک تمام داستان‌های انتخاب شده در کبریت کم‌خطر این است که انبساط خاطری را برای مخاطب به وجود میآورد.
تبدیل کتابفروشیها به پاتوق‌های فرهنگی
حجت‌الاسلام و المسلمین الیاس علیزاده فرد، مسئول فروشگاه شماره هفت(بلوار سجاد) به‌نشر نیز در این مراسم از تغییر رویکرد انتشارات آستان قدس رضوی برای بهره‌برداری هر چه بیشتر از فضاهای موجود در جهت تبدیل این فضاها به پاتوق‌های فرهنگی سخن گفت.
وی اظهار کرد: هدف ما این است که فضاهای موجود در فروشگاه کتاب به‌نشر به پاتوقی گرم و صمیمی برای اهالی منطقه تبدیل شود و تمایل داریم این ارتباط با اهالی منطقه دو طرفه باشد به همین دلیل از تمام عزیزان حاضر در نشست دعوت به همکاری می‌کنیم.
علیزاده با تأکید بر تبدیل فضای فروشگاه کتاب به‌نشر به مکانی برای همدلی، هم‌افزایی و رشد جامعه، تصریح کرد: ورود بیشتر به حوزه کودک و نوجوان و برگزاری برنامههای خاص آنها از رویکردهای آینده به‌نشر است.
استمرار سلسله نشست‌های فرهنگی «در پناه کلمات»
سیداحسان مصطفی‌زاده، مدیر روابط عمومی به‌نشر(انتشارات آستان قدس رضوی) نیز در بخشی از این نشست با بیان اینکه این انتشارات برگزاری جلسات و نشست‌های فرهنگی را به صورت برنامهریزیشده از بهمن ماه سال ۹۵ در دستور کار خود قرار داده است، گفت: نشست‌های فرهنگی ترویجی در حوزه کتاب و کتابخوانی با عنوان «در پناه کلمات» ویژه گروه‌های سنی مختلف در فروشگاه‌های متعدد انتشارات آستان قدس رضوی استمرار می‌یابد.
وی افزود: این برنامه‌ها در قالب‌های گوناگون رونمایی، خوانش، امضای کتاب، نشست نقد و بررسی، کارگاه‌های آموزشی برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود.
مصطفی‌زاده با اشاره به این که جلسه نقد و بررسی کتاب کبریت کم‌خطر نخستین نشست تخصصی به‌نشر در حوزه آثار طنز است، اظهار کرد: قرار است برای ورود تخصصی به حوزه‌های مختلف این نشست‌های فرهنگی به صورت هفتگی برگزار شود.
در پایان این نشست از ناصر فیض، اسماعیل امینی، مجید رحمانی صانع، قاسم رفیعا و علیرضا لبش به پاس تلاش آنها در حوزه طنزنویسی تقدیر شد؛ امضای کتاب و عکس یادگاری هم پایان‌بخش این محفل صمیمانه و فرهنگی بود.
شایان ذکر است کتاب «کبریت کم‌خطر» با موضوع معرفی نثرنویسان طناز ایران در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است؛ در این کتاب ۱۰۰ طنزنویس برجسته معاصر در سال‌های پس از انقلاب انتخاب شده‌اند که از هر کدام، یک داستان یا متن طنز در کنار بیوگرافی و کاریکاتور آنها نقل شده است.
علاقه‌مندان برای آگاهی از اخبار به‌نشر و مشاهده محصولات انتشارات آستان قدس رضوی می‌توانند به نشانی اینترنتی www.Behnashr.com یا فروشگاه‌های سطح شهر مشهد و نمایندگیهای سراسر کشور مراجعه کنند. همچنین سامانه پیامکی به شماره ۳۰۰۰۳۲۰۹ یا کانال اطلاع‌رسانی به‌نشر از طریق تلگرام به آدرس @behnashr نیز از دیگر راه‌های برقراری ارتباط با این انتشارات است.
