نشست تخصصی نهمین جشنواره طنز سوره صبح روز ۳۱ اردیبهشت ۹۶ در سالن زندهیاد فردی حوزه هنری با حضور اساتید و طنزپردازان کشور برگزار شد.
به گزارش شیرین طنز، به نقل از خبرنگار پایگاه خبر حوزه هنری، در حاشیه آیین اختتامیه «نهمین جشنواره طنز سوره»، نشست تخصصی بررسی طنز با حضور اساتید و طنزپردازان کشور از جمله ناصر فیض، اسماعیل امینی، سیدعلی میرفتاح، احمد عربانی و امید مهدینژاد برگزار شد.
ناصر فیض در این برنامه با موضوع «ده نگرانی شعر طنز امروز» گفت: یکی از نگرانی های من در حوزه شعر «مناسبتی خواندن شعر برای ذائقه مخاطب» است. اینکه در چه جمعی و با چه سلیقهای قرار داریم، بعد به انتخاب شعری همسو با سلیقه و ذائقه آن جمع بپردازیم یک نگرانی است. البته نگاه خوشبینانه به این موضوع، مخاطب شناسی درست از سوی شاعر است. چرا که اگر درست انجام شود میتواند موثر واقع شود.
وی در ادامه گفت: تعدد جلسات بی در و پیکر با موضوع شعر نیز یکی دیگر از آفات دنیای شعر ما است. هر روزنامهای و هر سازمان فرهنگی تصور میکند چون نام فرهنگی هنری دارد باید محفل شعری نیز برپا کند. تعدد این نشستها با برنامه ریزی ضعیف و نبود نیروی کارآمد به جای رشد شعر در کشور موجب آسیب و نگرانی است.
نویسنده کتاب طنز «فیض بوک» در ادامه افزود: خودسانسوری نیز موجب آسیب به شعر طنز میشود. برای مثال به شاعری میگویند در مورد فلان موضوع با دقت بیشتری پیشروی کند. اما شاعر به جای رعایت آن موضوع، کل مسئله را پاک میکند. به نوعی کاسۀ داغ تر از آش میشود. اینگونه رسالت اصلی شعر طنز فراموش میشود.
وی ادامه داد: آسیب دیگر، تعریف درست طنز است. تصور عمومی از طنز، تازیانهای بر گردۀ ستمگری است. توقف در این مرحله به موعظه تبدیل میشود. ماهیت اصلی شعر طنز نیز تحتالشعاع قرار میگیرد.
فیض افزود: ظهور ناشران مختلف که در حوزههای خاصی فعالیت میکنند. متاسفانه گاهی برخی ناشران آثاری به نام شعر طنز چاپ و منتشر میکنند که میتوان آن را فاجعه نام نهاد. چرا که عموم مردم با تهیه این آثار، فکر و شیوه شعر طنزی را که با آن روبهرو هستند نادرست دریافت میکنند. در مورد مسئله نظارت و ممیزی نیز همین است. گاهی فردی در جایگاه نظارت و بررسی این اشعار قرار میگیرد که هیچ تخصصی در حوزه شعر طنز ندارد.
طنزپردازی که صاحب اندیشه است نیازی به تبعیت از پسند روز ندارد
اسماعیل امینی در این برنامه با موضوع «طنز امروز، بایدها و نبایدها» گفت: بایدها و نبایدهای طنز از کجا آمده است. دانش، ذوق و پسند هر هنرمند در مشخص نمودن بایدها و نبایدهای طنز موثر است. گاهی منتقدان در میان منویات شخصی خودشان فاصلهای با طنز ایجاد نمیکنند. اما این هنرمند است که بایدها و نبایدهای خود را تعیین میکند.
وی افزود: تجربه شخصی من نشان از چند نکته در مورد شعرای طنز است. اول اینکه از اشعار افراد مشهور تبعیت میکنند. در تمرین ایراد ندارد. اما در ارائه نباید از شعرای مشهور تبعیت کرد.
امینی در ادامه بیان بایدها و نبایدهای طنز گفت: دومین نباید، پیروی از پسند عمومی عصر شاعر است. طنزپردازی که صاحب اندیشه است نیازی به تبعیت از پسند روز ندارد. البته باید ذائقه مخاطب را در نظر داشته باشد اما نباید برای آن طنزپردازی کند.
وی افزود: نباید دیگر، خرج نمودن ذوق مطلق است. پس از مدتی این ذوق تکراری میشود. این اتفاق به دلیل عدم مطالعه کافی است. عدم مطالعه موجب حرفهای تکراری میشود. یکی از بایدهای تجربی من این است که اگر هزار کلمه مینویسم، به جایش سه هزار کلمه مطالعه کنم. متاسفانه برخی از دوستان پس از مشهور شدن دست از مطالعه برمیدارند. بزرگترین طنزپردازان جهان نیز دست از مطالعه متون معتبر مختلف برنمیدارند.
امینی در بیان آخرین نکته خود گفت: یکی دیگر از نبایدها، خط قرمزهای سیاسی است. نباید زمام اندیشه طنزپرداز به دست سیاست اداره شود. هنرمند خودش صاحب اندیشه است و می داند که چه باید بگوید و چه چیزی اهمیت بیشتری دارد.
طنز نمایش حماقت هایی است که در نگاه اول مهم به نظر نمی رسد
سیدعلی میرفتاح نیز در نشست تخصصی نهمین جشنواره طنز سوره در مورد موضوع «چگونه آموختم نگران نباشم و طنز بنویسم» با انتقاد از عدم مطالعه لازم از سوی تولیدکنندگان آثار ادبی گفت: مشکل مطالعه کشور ما فقط کمبود سرانه مطالعه از سوی جامعه عمومی نیست. بلکه کمبود سرانه مطالعه در میان نویسندگان و شعرای ما است.
وی ادامه داد: در مورد طنز اتفاق نظری میان هنرمندان وجود ندارد. از دید من طنز نوعی نمایش حماقتهایی است که در نگاه اول مهم به نظر نمیآید. طنزپرداز باید در سطح فکری بالاتری نسبت به دیگران قرار گیرد تا بتواند در کار خود موفق باشد. این اتفاق تنها با مطالعه بسیار از متون مختلف میسر خواهد شد.
میرفتاح افزود: یکی از مشکلات عصر ما، دنیای مجازی است. متاسفانه زندگی واقعی را در حاشیه قرار داده است. همچنین مطالعه کتاب نیز کم شده است. در بسیاری از مواقع هم ادبیاتمان شبیه به ادبیات دنیای مجازی شده است. این ایراد در بسیاری از آثار این دوره از جشنواره طنز سوره نیز مشهود بود.
برخی هنرمندان برای سوژه یابی دستشان جلوی تکنولوژی دراز است
احمد عربانی با موضوع «ده نکته ضروری در کارتون و کاریکاتور» با خطاب قرار دادن جوانان هنرمند و علاقهمند به هنر گفت: به جوانان توصیه میکنم که هنگام پیشرفت مغرور نشوند. همچنین به مسئولین روزنامهها و مجلات پیشنهاد میکنم، ضمن میدان دادن به جوانان، اسباب خروج از راه درست و پله به پله پیشرفت و کسب تجربه را فراهم نسازند. بهتر است اجازه دهند جوانان در کار هنری روند عادی خود را پشت سر بگذارند. اگر کار خوبی از هنرمند جوان و کم تجربهای در دسترس قرار گرفت، برای اولین بار روی جلد چاپ نشود. بهتر است اولویتها رعایت شود. البته اگر هم این اتفاق شکل گرفت، آن هنرمند جوان مغرور نشود و ظرفیت خود را بالاتر ببرد. انتظار اینکه در شماره های بعدی مجله نیز روی جلد را به او اختصاص دهند نداشته باشد.
وی با اشاره به نرمافزارهای پیشرفته دیجیتالی در هنر گفت: متاسفانه این امکانات نه تنها کمکی به هنر نکرده است بلکه در بسیاری از مواقع موجب تنبل کردن استعداد هنرمندان جوان شده است. با رشد تکنولوژی بازار کپی نیز داغ است. برخی هنرمندان جوان به خود زحمت تفکر و اندیشه و ذوق و نوآوری نمیدهند. حتی برای سوژه یابی نیز دستشان جلوی این تکنولوژی دراز است. در صورتی که باید تکنولوژی در خدمت آنان باشد.
طنزپرداز تلقی کردن یک هنرمند شروع یک بیراهه است
امید مهدینژاد نیز در پایان این نشست با موضوع «استعداد، پشتکار، تجربه های کاربردی» گفت: مطالعه متون ادبیات فارسی دایره واژگان هنرمند را افزایش میدهد. در کنار آن سرودن شعر کمک شایانی به توانایی هنرمند در کار خود میکند. چرا که موقع شعر گفتن به همه شئون کلمه از جمله هالهها و لایه های معناییاش توجه میکند. این امر در هر گونه نوشتنی به هنرمند کمک میکند. استفاده از لغات مناسب و تاثیرگذارتر از محاسن این کار است.
وی افزود: طنزپرداز تلقی کردن یک هنرمند شروع یک بیراهه است. اینکه بسیاری از عموم مردم تصور کنند که طنزپردازی یک رشته مجزا است، غلط و اشتباه است.
مهدینژاد در پیشنهادی به هنرمندان توصیه کرد: به همه دوستان توصیه میکنم خوب بخوانیم، زیاد بخوانیم، زیاد بنویسیم و زیاد منتشر کنیم. منتشر کردن یعنی مطلبی که مینویسیم را برای خودمان نگه نداریم و برای مطالعه دیگران نیز در اختیار قرار دهیم.
گفتنی است نهمین جشنواره طنز سوره در بخشهای استندآپ کمدی، داستان کوتاه، عکس، کاریکاتور، مقالات پژوهشی، نثر و نظم برگزار میشود. مراسم اختتامیه نهمین جشنواره طنز سوره نیز، امروز در تالار سوره حوزه هنری برگزار میشود.