استان قزوین از دیرباز تا به امروز، همواره در حیطه طنز، ادیبان و شاعران طراز اولی داشته که زهرا افشار یکی از آنهاست که با نوشتن بخش های طنز برنامه «خندوانه» با این گروه همکاری می کند.
به گزارش شیرین طنز، به نقل از خبرگزاری مهر- گروه استانها: شیرین برزگر، «زهرا افشار» زاده سوم خرداد ۱۳۷۰ خورشیدی، نویسنده مجموعه برنامه های طنز تلویزیونی مانند «اکسیر» و «دورهمی» بوده و در حال حاضر در نوشتن بخش های طنز برنامه پرمخاطب «خندوانه» با «رامبد جوان» و گروه او همکاری می کند.
افشار که اصالتی بوئین زهرایی دارد، تحصیلات کارشناسی ارشد خود در رشته شهرسازی، با گرایش طراحی شهری را در دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین گذرانده است.
وی در زمره نویسندگان جوان استان شمرده می شود که با تکیه بر قوه خلاقیت و طنازی خود، به سرعت مدارج رشد را طی کرده و امروز از افتخارت این کهن دیار به حساب می آید.
در این گفتگو با این طنزنویس هم استانی بیشتر آشنا می شویم.
* مسیر کاری شما تا پیش از ورود به گروه خندوانه چگونه بود؟
نویسندگی حرفه ای را از سال ۸۹ و به واسطه نوشتن در رادیو البرز آغاز کرده ام. البته گوینده هم بوده ام. با برنامه های رادیویی که در شبکه رادیویی استان البرز تولید کردیم، در جشنواره های مختلف نیز جایزه بردیم.
سپس به تلویزیون آمدم و در برنامه محبوب «رادیو هفت»، پلاتو (صحبت های مجری) را می نوشتم. سپس، به مدت کوتاهی با گروه نویسندگان برنامه «اکسیر» همکاری کردم که باعث شد به عوامل سازنده برنامه دورهمی معرفی شوم و کار در این مجموعه را از اوایل اسفندماه ۹۴ آغاز کردم. پس از نزدیک به یک سال همکاری با «مهران مدیری» و گروه خوب و طناز دورهمی، بنا به دلایل اقتصادی و شغلی، از این گروه جدا شدم و به گروه تولیدکننده برنامه خندوانه محلق شدم.
در حال حاضر هم، نوشتن بخش های نمایشی و طنز این مجموعه را برعهده دارم.
*طنزنویسی برای سیمای ملی، آسان است یا سخت؟
خیلی سخت است. در ابتدا باید بگویم که خنداندن مردم، از گریاندن آنها کار دشوارتری است. مخصوصاً در ایران که مردم آن به راحتی و به هر قضیه به ظاهر خنده داری، نمی خندند. بنده اکثر سریال های کمدی روز دنیا که با عنوان «سیت کام» (کمدی موقعیت) نیز شناخته می شوند را نگاه می کنم. با توجه به این سیت کام ها، می توانم بگویم که شوخی های سطح پائین تری مردم کشورهای دیگر را می خنداند که بخشی از آنها، به عنوان تماشاگر زنده در سالن حضور دارند. ولی اینجا اصلاً این طوری نیست.
با توجه به نظارت هایی که در رسانه ملی وجود دارد، کار سخت تر هم می شود. به عنوان نمونه پلاتوهای مهران مدیری در دورهمی، یک بار قبل از ضبط و بار دیگر پس از آن، خوانده و اصلاح می شوند. این اصلاح هم توسط ناظرهای کیفی که از طرف شبکه می آیند، صورت می گیرد.
*کار با هنرمندی مانند مهران مدیری، چه مزایا و معایبی دارد؟
پیش از اینکه با مدیری کار کنم، خیلی حرف ها راجع به او شنیده بودم. یکی از این حرف ها این بود که مدیری هنگام کار، آدم خشکی است. یعنی از آن دست افرادی است که نگاه از بالا به پائین دارد و هر کسی نمی تواند به اتاق کارش برود و با او صحبت کند. پس از حضور در گروه دورهمی، فهمیدم که ابداً چنین آدمی نیست. یعنی مدیری کارگردانی است که در سلف سرویس، کنار بقیه اعضای گروه نشسته و غذا می خورد. اصلاً این گونه مسائل، برایش اهمیتی ندارد. معایب کار در برنامه های مدیری، ربطی به خود او ندارند، بلکه به آدم هایی ارتباط دارند که توقعات بالایشان از برنامه هایی که مدیری می سازد، کار ما نویسندگان را یک مقدار سخت می کند.
البته هنگام کار با هم هماهنگ بودیم و پس از سپری شدن یک ماه، با هم به یک نگاه اشتراکی رسیدیم. احترام متقابلی در کار دیده می شد و متنی که می دادیم، مستقیماً ضبط می شد. ولی این قدر از سوی مسئولان تلویزیون و مردم، توقع بالاست که وقتی به اندازه یک اپسیلون، اشتباهی رخ دهد، همه اعتراض می کنند. همین مسائل سبب می شود که استرس و فشار کار در چنین برنامه هایی بیشتر باشد.
*در برنامه هایی مانند خندوانه، میهمان ها درباره سؤال هایی که از آنها می پرسند، اطلاع قبلی دارند؟
قطعاً خیر. حتی خیلی وقت ها، یک ساعت مانده به اجرای برنامه، مشخص می شود که میهمان برنامه، چه کسانی هستند. یعنی گاهی، کسی که با او هماهنگ شده که به برنامه بیاید، مشکلی برایش اتفاق می افتد و یک شخص دیگر، جایگزین او می شود.
*چرا برخی اوقات میهمان های مشترکی در خندوانه و دورهمی حضور پیدا می کنند؟
بی شک، آوردن میهمان به برنامه هایی این چنین، شرایط و محدودیت های خاص خود را دارد. قبل از اینکه هر میهمانی به برنامه بیاید، باید مجوزی از سوی مسئولان بالادستی صادر شود، مبنی بر اینکه فلان شخص می تواند در برنامه تلویزیونی حاضر شود. اینکه بعضی وقت ها، میهمان های این ۲ برنامه یکی می شوند، به این خاطر است که شمار آدم هایی که می توانند به برنامه های تلویزیونی بیایند، محدودند. البته گاهی هم این تکراری شدن میهمان ها، اتفاقی است. به این معنی که گاهی زمان ضبط این ۲ برنامه جا به جا شده و نزدیک به هم، واقع می شوند.
*سوژه های خود را چطور پیدا می کنید؟
در خصوص برنامه هایی مانند خندوانه و دورهمی، با موضوع جلو می رویم. به هر حال نوشتن درباره برخی سوژه ها، بنا به موقعیت روز جامعه، به نویسنده های برنامه سفارش داده می شود. به طور مثال از طرف تلویزیون به ما سفارش می دهند که یک قسمت از برنامه را درباره معضل کمبود آب بسازیم. ولی حدود ۱۰ درصد قسمت ها به این شکل ساخته می شوند.
در مواردی این چنین، نویسنده از موضوع به داستان می رسد. بعضی وقت ها هم یک قصه خوب و بامزه داریم که بعد از نوشتن، موضوع را به آن اضافه می کنیم. به بیان دیگر، یک قصه خنده آور را متناسب با سوژه مدنظر می نویسیم.
از آنجایی که تعداد قسمت هایی که باید تولید شود، زیاد است، دست خودمان را نمی بندیم و هیچ شکلی از سوژه یافتن و نوشتن را برای خودمان قانون نمی کنیم. در کل برخی از سوژه ها را از درون جامعه و بعضی دیگر را به صورت ذهنی خلق می کنیم. البته همان موضوعات ذهنی هم، بالاخره به واقعیت های اجتماعی برمی گردند که در ناخودآگاه نویسنده ذخیره شده اند. همه آثار طنز، در هر صورتی که دارند، بازنمایی واقعیت هستند و اصولاً طنز غیر از این نمی تواند باشد.
*جایگاه طنزنویسی در استان قزوین را چه طور می بینید؟
قزوین از دیرباز تا به امروز، همواره در حیطه طنز، ادیبان و شاعران طراز اولی داشته است که شاید مشهورترین آنها «عبید زاکانی» است. این شاعر که سرسلسله طنزپردازان تاریخ ایران محسوب می شود، گونه ای از طنز فاخر را ارائه داده که برای نویسندگان امروزی چون بنده نیز، آموزنده و الهام بخش است. جدا از این، مردم قزوین، با گویش و لهجه ویژه ای که دارند، همیشه و حتی در گفت و شنودهای روزانه خود، به طنازی و شوخی های وزین و پرمعنی می پردازند؛ به طوری که می توان گفت که گویش قزوینی ها، انگار برای طنزگویی آفریده شده است. در زمینه ادبیات معاصر نیز، تا جایی که اطلاع دارم طنزنگاران و طنزسرایان قزوینی، از جایگاه والایی در کشور برخوردارند.
