ابوالفضل زرویی نصرآباد با بیان این که نگاه شاعر یک نگاه انسانی است، گفت: سختی کار در حوزه طنز برای زنان بیشتر است.
یکی دیگر از نشست‌های محفل طنز مورخ ۲۷ شهریور ۹۳ با بحث و گفت و گوهای فراوان و چالشی بین اعضای شرکت کننده در سالن سلمان هراتی حوزه هنری برگزار شد.
به گزارش شیرین طنز، به نقل از خبرنگار پایگاه خبری حوزه هنری، در این جلسه که با حضور پیش کسوتان و طنزپردازان جوان برگزار شد، هنرمندان سرشناسی از جمله ابوالفضل زرویی نصرآباد، نادر ختایی، ناصر فیض، اسماعیل امینی، رضا ساکی، امید مهدی‌نژاد، رضا احسان‌پور و … حضور داشتند.
در این مراسم که نادر ختایی اداره آن را بر عهده داشت، بعد از این که تازه‌ترین اخبار درباره اتفاقات طنز مطرح شد، اسماعیل امینی موضوعی را برای بحث پیرامون آن مطرح کرد و آن هم این بود که عده‌ای می‌گویند شعری که زن‌ها می‌گویند باید با شعری که مردها می‌گویند تفاوت داشته باشد و هنگامی که زنی کتاب شعری را منتشر می‌کند بیش از این که به شعر توجه کنند به این توجه می‌کنند که این شعر را یک زن گفته است و چقدر زنانه بوده یا نبوده است.
این شاعر با بیان این که این نوع نگاه، نگاه درستی نیست، تاکید کرد: به نظر من نگاه شاعر یک نگاه انسانی است و این تصور غلط است که یک نوع شعر عادی داریم و یک نوع شعر زنانه. البته وقتی بحث اطلاعات می‌شود، ممکن است زنان با توجه به اطلاعات بیشتری که درباره شرایط خودشان دارند بهتر بتوانند به مسائل مربوط به خودشان بپردازند.
وی همچنین ادامه داد: ضمن این که در طنز این بحث مطرح می‌شود که کسی که طنز کار می‌کند چه زن باشد و چه مرد، وقتی مسائلی را می‌نویسد آیا خودش قهرمان آن ماجراست؟ مثلا اگر درباره یک لاابالی و عیاش شعر گفته شود، آیا باید این تصور وجود داشته باشد که او درباره خودش شعر گفته است؟ با این تصور، زنی که طنز می‌نویسد مورد این هجمه واقع می‌شود که آن تابوهایی را که مطرح کرده درباره خودش مطرح کرده است. بنابراین کم‌کم باید به مخاطب بیاموزیم که این طور نیست که شاعر وقتی از زبان کسی حرف می‌زند درباره خودش صدق داشته باشد.
آفاق تفکر برای زنان و مردان متفاوت نیست
ابوالفضل زرویی نصرآباد نیز در ادامه گفت: سختی کار مخصوصا در حوزه طنز برای زنان بیشتر است در حالی که می‌دانیم آفاق تفکر برای زنان و مردان تفاوتی ندارد. مواردی را که بخواهد یک هنرمند یا یک طنزپرداز در اثرش مطرح کند، مسائلی است که هم برای زنان و هم برای مردان وجود دارد. به عنوان مثال، امنیت برای زنان یک نوع دغدغه است و برای مردان به نوعی دیگر.
این طنزپرداز شناخته شده با بیان این که بهترین زنان هنرمند ما کسانی بوده‌اند که عنصر زنانه را نمی‌توان برای کارشان تعریف کرد، گفت: به عنوان مثال اگر بخواهیم لطافت را برای کار زنان در نظر بگیریم، کدام شاعر زن است که از سعدی لطیف‌تر شعر گفته باشد یا وحشی بافقی که چقدر آسیب‌پذیر بوده و کوچک ترین چیزها او را می‌آزرده است.
زرویی نصرآباد تاکید کرد: بنابراین نمی‌توان گفت لطافت در آثار زنان به دلیل زن بودنشان بیشتر است. بنابراین بدون در نظر گرفتن زن و مرد، کسانی که ابعاد انسانی را در آثارشان به کار گرفته باشند افراد موفق‌تری بوده‌اند.
در طنز نگاه زنانه و مردانه نداریم
نسیم عرب‌امیری هم در ادامه این بحث گفت: به نظر من تمام ما افرادی که در حوزه طنز می‌نویسیم، بیشترین هدفمان این است که منطقی به موضوع نگاه کنیم، از انصاف دور نشویم و احساسی به قضیه نگاه نکنیم اما وقتی گفته می‌شود طنز زنانه، تصور من این است که واکنش احساساتی افراد را می‌خواهند نشان بدهند.
وی با اشاره به فعالیت چند زن هنرمند در عرصه هنر گفت: فعالیت آن ها طوری بوده که اگر زنی می‌خواهد اثری خلق کند باید از مردها دیو بسازد و بعد با آن ها بجنگد؛ در حالی که به نظر من این نگاه فمینیستی اشتباه بیشترین ضربه را به زنان می‌زند.
عرب‌امیری تاکید کرد: من نگاه زنانه در طنز را قبول ندارم و به نظرم این که طنزپرداز زن معروفی در ایران و جهان نداریم به این معنی است که این تفاوت وجود ندارد و نگاه زنانه در طنز وجود ندارد.
این طنزپرداز همچنین اظهار کرد: به عنوان یک زن نویسنده و شاعر از ما خواسته می‌شود که صرفا درباره ازدواج یا مسائل روزمره زندگی بنویسیم در حالی که این دیدگاه جنسیتی به هنر ضربه می‌زند.
زنان نگاه مخصوص خودشان را دارند
اما رضا ساکی در ادامه این جلسه با مطرح کردن این که آیا نگاه زنانه داریم یا نداریم، گفت: مگر می‌شود زن با تمام ویژگی‌هایی که دارد، نگاه مخصوص خودش را نداشته باشد؟ به عنوان مثال، نگاه زنانه پروین به شعر همان مناظره‌هاست که توانسته طوری انتقاداتش را در اشعارش مطرح کند که به سرنوشت بسیاری از شاعران معاصرش دچار نشود.
این طنزپرداز با بیان این که زن بودن یک شاعر یا نویسنده نباید معیاری برای نقد باشد، اظهار کرد: ادبیات زنانه داریم و زنانگی در طنز می‌تواند ویژگی یک نویسنده زن باشد ولی اگر نبود هم نباید به او انتقاد کرد. همین طور که نباید از زنان توقع داشت که انحصارا موضوعات طنز با مسائل پیش افتاده را بنویسند.
وی ادامه داد: به عنوان مثال طنزی که من درباره یک اتفاق می‌نویسم با طنزی که یک زن درباره همان اتفاق می‌نویسد می‌تواند تفاوت داشته باشد و هرکس می‌تواند از زاویه دید خودش به هر موضوعی نگاه کند.
نمی‌توان گفت نگاه زنانه نداریم
رضا احسان‌پور هم در این زمینه گفت: چرا از ظرفیت‌های متفاوت زن بودن و مرد بودن استفاده نکنیم؟
وی با بیان این که این یک امتیاز است که زنان می‌توانند از آن استفاده کنند، بیان کرد: به عنوان مثال کتاب سیدمهدی شجاعی به نام رزیتا خاتون به همین دلیل از نگاه زنانه است که آن شخصیت پتانسیل‌هایی برای مطرح کردن بسیاری از مسائل دارد که زنان آن پتانسیل را ندارند.
ناصر فیض هم در ادامه این نشست گفت: این که کسی نباید به زنان یا مردان بگوید که چه نوع شعری را بگویید یا نگویید کاملا درست است اما مسئله اینجاست که باید عرف را مد نظر قرار داد.
وی با بیان این که در جامعه ما به عنوان یک جامعه سنتی نگاه متفاوتی نسبت به زنان و مردان وجود دارد، ادامه داد: تاثیر این مسائل است که گاهی توقع می‌رود زنان چه حرفی را بزنند یا نزنند. واقعیت‌های تاریخی و آنچه در جامعه وجود دارد در ادبیات هم تجلی پیدا می‌کند و نمی‌توان آن را انکار کرد؛ به طوری که در اشعار فروغ فرخزاد و پروین اعتصامی هم نگاه‌های زنانه مخصوص خودشان دیده می‌شود.
نادر ختایی نیز در این جلسه گفت: نمی‌توانیم به طور مطلق بگوییم زنانگی در طنز وجود ندارد.
این طنزپرداز پیش کسوت این طور ادامه داد که: وقتی حتی شرایط جسمی زنان و مردان با هم تفاوت دارد، چطور می‌توانیم بگوییم که دیدگاه آن ها نسبت به جهان اطرافشان یکسان است؟
در پایان این نشست، ابوالفضل زرویی نصرآباد درباره مسائلی که مطرح شد، گفت: در این حرف‌هایی که مطرح شد، تا حدود زیادی اشتراکات وجود داشت و با این که شکل بحث و جدل به خودش گرفته بود اما اگر کمی با دقت نگاه کنیم، می‌بینیم که بسیاری از شرکت‌کنندگان نظر مشترکی داشتند و همان طور که شاعر می‌گوید:
گر به دست هر یکی شمعی بُدی
اختلاف از جمعشان بیرون شدی
