در مراسم رونمایی از کتاب «زبل خانوم»، طنز بعنوان متنی زنده که همواره در طول تاریخ با ما گفتگو می‌کند، معرفی شد و سخنرانان بر طرح مناسب دغدغه‌های نویسنده در این کتاب تاکید کردند.
به گزارش شیرین طنز، به نقل از خبرنگار رویداد فرهنگی، کتاب طنز «زبل خانوم» نوشته زهرا دری، سه شنبه ۲۷ تیرماه در هفتادمین نشست «زرین قلم» در فرهنگسرای رسانه و شبکه‌های اجتماعی، رونمایی شد.
در ابتدای برنامه زهرا دری، نویسنده کتاب طنز «زبل خانوم» قسمت‌هایی از متن کتاب را برای حاضران قرائت کرد، سپس رحیم رسولی، شاعر بیان کرد: بنظرم یک نویسنده وقتی می‌نویسد عریان و آشکار است و اگر ننویسد پنهان و پوشیده می‌شود، درواقع نوشتن عریان و آشکار شدن است، خصوصا اگر در خاورمیانه باشیم.
وی با اشاره به برخی اشعار غاده السمان (نویسنده و یکی از بنیان‌گذاران شعر نو در ادبیات عرب) ادامه داد: غاده السمان می‌گوید «دموکراسی آن نیست که مرد آزادانه حرف خود را بزند و ضمن حرف زدن از آزادی کسی به او کار نداشته باشد، دموکراسی آن است که زن از عشق حرف زند و کسی او را نکشد»
دری قصد شکستن هنجارها را دارد
رحیم رسولی گفت: وقتی زنی مانند دری کتابی می‌نویسد قصد شکستن خیلی از هنجارها را دارد و به ارائه توانمندی‌های خود و انجام حرکتی که دیگران آن را انجام نداده‌اند، علاقمند است.
وی بیان کرد: هنگام خواندن کتاب «زبل خانوم» برایم جالب بود که دری یکسری از دغدغه‌های خود را بسیار خوب بیان کرده است هرچند که معتقدم ممیزی و سانسور در بسیاری از موارد مانع از عنوان کردن بی‌پرده و عریان برخی مسائل می‌شود همچنین برخی مسائل دیگر به عرف جامعه و برخی دیگر هم به اخلاق و توهمات اخلاقی مربوط است.
این شاعر با بیان اینکه دری در نوشته‌های خود به مسائلی مانند جنگ نزدیک می‌شود، اظهار داشت: با پرداختن به موضوع جنگ به جای آنکه خشونت را بیاموزد، می‌گوید که چگونه جنگیدن با مشکلات زندگی را از آن یاد گرفته است.
وی درباره محافظه کاری یا خودسانسوری نویسنده کتاب «زبل خانوم» عنوان کرد: باید بین طنز، جوک و مز‌ه‌پرانی تفاوت‌هایی باشد. در وهله اول باید به زنده بودن متن توجه کنید که بعنوان یک موجود زنده بتواند در طول تاریخ همواره با ما گفتگو کند مثلا شما از شنیدن چندباره یک جوک خسته می‌شوید اما گاهی بارها با شنیدن یک متن می‌خندید یا گریه می‌کنید که این نشان از زنده بودن متن است.
به گفته وی، با یک یا دو مورد موجود در کتاب «زبل خانوم» می‌توان حرف زد و خندید که این نشان میدهد در آن موارد، طنز اتفاق افتاده است.
رسولی بیان کرد: اولین چیزی که در طنز وجود دارد بن‌مایه اعتراض است که ریشه در پرسشگری و نقد دارد.
کارشناسی لازم برای ارائه مجوز چاپ کتاب‌های طنز نیست
در ادامه زهرا دری با بیان اینکه کتاب در ابتدا حدود ۱۶۵ صفحه بود، اظهار داشت: پس از چندبار رفت‌وآمد به وزارت ارشاد و اصلاحیه‌های فراوان، مدیر نشر مروارید پیشنهاد دادند که نوشته‌های خود را با دیگر کتابی که ارائه کرده بودم تلفیق کنم تا ضمن دریافت مجوز چاپ، سبک جدیدی هم باشد.
نویسنده کتاب «زبل خانوم» ادامه داد: پیشنهاد مدیر نشر مروارید را پذیرفتم و به همین دلیل است که هرچند برای برقراری ارتباط مطالب با یگدیگر تلاش کردم اما بنظرم هنوز برخی از موارد غیرمرتبط هستند، مطالبی که از کتاب حذف شدند را بسیار دوست داشتم و متاسفانه برای ارائه مجوز چاپ کتاب‌های طنز کارشناسی لازم وجود ندارد.
نقش پررنگ انتشارات مروارید در آثار طنز
همچنین عباس گلکار، کاریکلماتور (آمیخته کاریکاتور و کلمات) در این رونمایی بیان کرد: نشر مروارید نقش بسیار بزرگی در آثار طنز داشته و مرکز اصلی انتشار آثار درجه یک طنز از دهه‌های قبل تاکنون بوده است، درواقع من هرچه را که آموختم از آثاری بوده که نشر مروارید منتشر کرده است. حسن‌زاده (مدیر نشر مروارید) در تاریخ فرهنگ این آب و خاک برای همیشه جاودانه خواهند بود.
وی ادامه داد: هرچه به طرف ایران مرکزی جلوتر روید زنان بی‌اجازه‌تر (حتی در زندگی معمولی) می‌شوند و اینکه بخواهند نویسنده و طنزنویس شوند خیلی باید جرات داشته باشند.
گلکار در توصیه مطالعه کتاب «خنده‌سازان و خنده‌پردازان» به دوستداران کتاب‌های طنز درباره بخش «زنان طناز» آن توضیح داد و گفت: نویسنده در این بخش می‌گوید که ادبیات کهن ایران خیلی مردانه و خیلی صدایش کلفت است دربرابر هزاران شاعر مرد تعداد انگشت‌شماری شاعر زن داریم، زنان چنان پشت پرده بوده‌اند که حتی دو تن از شاعره‌ها مسطوره و مغفی تخلص می‌کردند، اوضاع در طنز و شوخ‌طبعی از این هم بدتر است.
وی با اشاره به طنز و نثر بودن اثر دری بیان کرد: علاوه بر نثرنویسی، طنزنویسی برای بانوان کاری مهم است. از نظر نثرنویسی، کتاب «زبل خانوم» را در حوزه نثر معیار فارسی و در حوزه نثر روایی و طنز می‌بینم.
اهمیت دری به نثرنویسی او است
عباس گلکار در پاسخ به این سوال که دری در کدام حوزه شعر طنز یا داستان طنز قوی‌تر است، گفت: گرایش و نوشتن من به زمینه نثر است و اگر هم به شعر گرایش داشته باشم گرایشم به شعر منثور است. من در فضای ادبیات نو تنفس کردم و برای بهتر درک کردن ادبیات نو، ادبیات کلاسیک را خواندم و به این نتیجه رسیدم که اگر ادبیات کلاسیک را خوب نخوانیم اصلا نمی‌توانیم ادبیات نو را هم بنویسیم.
این کاریکلماتور، نثرنویسی را بسیار دشوارتر از شعرنویسی دانست و عنوان کرد: خلاف کسانی که فکر می‌کنند هماهنگی وزن و قافیه کار سختی است اما اصلا اینگونه نیست و نثرنویسی بسیار مهم و دشوار است و بسیاری از شاعران را می‌شناسم که نمی‌توانند نثر بنویسند، لذا برای من اهمیت دری به نثرنویسی است.
وی با بیان اینکه در کتاب «زبل خانوم» اشکال ویرایشی چندانی ندیده است، ادامه داد: زهرا دری به نثر معیار امروزی می‌نویسد، نثری که پرچمدارانش افرادی مثل عمران صلاحی هستند.
به گفته گلکار، شروع نثر امروز فارسی به طنز بوده و «چرند و پرند» بعنوان کار بزرگ دهخدای و آغاز کننده نثر فارسی بوده است.
