علیرضا لبش، مولف کتاب «کبریت کم خطر» گفت: این کتاب یک ویترین است که افراد با گزیده آثار نویسندگان طنز کشورمان آشنا شوند.
به گزارش شیرین طنز، به نقل از خبرنگار پایگاه خبری حوزه هنری، نودمین نشست دگرخند، که به نقد و بررسی آثار طنز و وضعیت طنز در کشورمان می‌پردازد، دوشنبه بیست و هشتم دی ماه ۱۳۹۴ در سالن امیرحسین فردی حوزه هنری برگزار شد. در این نشست با محوریت نقد و بررسی کتاب «کبریت کم‌خطر» که مهدی فرج‌اللهی اداره آن را بر عهده داشت، در کنار علیرضا لبش مولف این کتاب، رضا ساکی و حسام الدین مقامی کیا در جایگاه طنزپرداز و منتقد حضور داشتند.
علیرضا لبش، درباره ایده شکل‌گیری نگارش این کتاب گفت: مرحوم عمران صلاحی چند مجموعه نثر طنز منتشر کرده بودند و بعد از رفتن ایشان، احساس کردم حیف است این کار نیمه‌تمام بماند و لازم است کسی این راه را ادامه دهد و آثار نویسندگان طنز همچنان در یک مجموعه جمع شود. سال‌ها پیش با یک انتشارات ایده این کار را مطرح کردم که آنها هم قبول کردند اما در نهایت مسائلی پیش آمد که این کار متوقف شد تا این که در نهایت به سفارش دفتر طنز حوزه هنری و از سوی انتشارات سوره مهر این کتاب منتشر شد.
این طنزنویس با بیان این که جای پژوهش در حوزه طنز در کشورمان خالی است، ادامه داد: کتابهای دیگری نیز در این زمینه منتشر شده اما تفاوتی که این کتاب با کتابهای دیگر دارد این است که احساس کردم با نویسندگان آنها تفاوت سلیقه دارم و بنابراین، این «کبریت کم خطر» را گردآوری کردم و اسامی و مطالب بیشتری از طنزنویسان را در این مجموعه گردآوری کردم، ضمن این که در این کتاب، برای معرفی افراد، بیوگرافی طنز نوشتم و از این طریق آنها را معرفی کردم.
لبش با اظهار امیدواری از این که کبریت کم خطر، کتابی معیار باشد و در هر ویرایش اسامی طنزنویسان جدید به آن اضافه شود، تاکید کرد: از آثاری که در این کتاب جمع‌آوری کرده‌ام دفاع می‌کنم. ممکن است در مورد برخی از آنها سوال شود که چرا چنین اثری را در این کتاب آورده‌ای، اما هدفم این بوده که مخاطب، بعد از خواندن کبریت کم خطر، احساس خوبی داشته باشد. من در این کتاب خودم را در جایگاه منتقد قرار نداده بودم بلکه از اهداف مهم این کتاب، آشنا کردن خواننده‌هایی بوده که با نثر طنز چندان آشنا نیستند.
این نویسنده طنز همچنین افزود: درواقع همانطور که پیش از این هم گفته‌ام، «کبریت کم خطر» یک ویترین است که افراد با گزیده آثار نویسندگان طنز کشورمان آشنا شوند و سپس به سراغ آثار کامل این نویسنده‌ها بروند و آن کتابها را مطالعه کنند.
علیرضا لبش درباره انتخاب نام «کبریت کم خطر» برای این کتاب طنز نیز گفت: طنزپرداز کبریت کم‌خطر است، کبریت بی‌خطر نیست. او مانند کبریتی است که باعث آتش‌افروزی میشود ولی به جامعه آسیب نمی‌زند بلکه باعث رشد و ارتقای جامعه میشود. در عین حال، اگر ابزار طنز در اختیار کسانی باشد که اهل طنز سالم نباشند، ممکن است این کبریت بسیار خطرناک شود.
وی در پایان گفت: اگر طنزنویسی هست که نامش در کتاب ذکر نشده و فکر می‌کند با توجه به فعالیت و آثارش جا دارد نامش در این کتاب باشد، مرا در جریان بگذارد تا در ویرایش‌های بعدی، به این مجموعه اضافه شود.
حسام‌الدین مقامی‌کیا با اشاره به اینکه خواندن «کبریت کم خطر» حال خواننده را خوب می‌کند، گفت: به نظر من این کتاب، فرصت خوبی است برای این که افراد جامعه با طنز آشنا شوند و با نوشته‌های طنز رفاقت کنند. ضمن این که این کتاب مجموعه نگرش‌ها نسبت به طنز را شامل شده و می‌تواند به دریافت یک تصویر کلی از دوره‌ای که کتاب در آن منتشر شده کمک کند.
وی همچنین افزود: در عین حال اگر برخی نکات در تالیف این کتاب رعایت می‌شد، به اثر شاخص‌تری تبدیل می‌شد. یکی از این نکات این است که خوب بود اشاره می‌شد از هر نویسنده‌ای، بر چه معیاری آن اثر انتخاب شده و در کتاب گنجانده شده است و همچنین اگر از نویسندگان توانا که در سبک‌های مختلف فعالیت می‌کنند، چند متن متنوع منتشر می‌شد، از آنها تصویر درست‌تری در ذهن مخاطب شکل میگرفت به عنوان مثال مرحوم منوچهر احترامی که متن‌های متنوع و گوناگونی نوشته‌اند.
این طنزپرداز ادامه داد: خوب بود که منبع نوشته‌ها هم مشخص می‌شد تا خواننده کتاب که می‌خواهد با نویسنده موردنظرش بیشتر آشنا شود، راحت‌تر می‌توانست او را پیدا کند. در عین حال، ذکر تاریخ مطالب نیز کار مفیدی بود که در این کتاب از آن غفلت شده است. ذکر تاریخ می‌تواند به مخاطب کمک کند که اشاره‌هایی که در متن‌ها هست را بهتر متوجه شود.
مقامی‌کیا با بیان اینکه به نظر می‌رسد جای بعضی نویسندگان طنز در این کتاب خالی است، افزود: در عین حال، باید از علیرضا لبش که چنین مجموعه‌ای را گردآوری کرده است تشکر کرد چرا که گزیده آثار نثر طنز بسیار سخت‌تر از شعر است. در شعر معیارها مشخص است و وزن و قافیه و … کمک می‌کند که اثر شاخص راحت‌تر انتخاب شود اما در انتخاب نثر، از آنجا که ملاک‌ها به این وضوح نبوده و معیارها چندان مشخص نیستند، انتخاب آثار دشوار میشود.
در پاسخ به گفته‌های این منتقد، علیرضا لبش، مولف کتاب کبریت کم خطر، گفت: ذکر منبع و تاریخ برای هر مطلب انتخاب شده، اتفاق مهمی است که به خواننده کتاب نیز کمک بسیاری خواهد کرد و از آنجا که از اهداف ما در انتشار این کتاب، آشنا شدن بیشتر مخاطب با کتابهای نویسندگانی است که به معرفی آن ها پرداخته‌ایم، در ویرایش‌های بعدی، تاریخ و منبع هر اثر را به کتاب اضافه می‌کنیم.
رضا ساکی، با اشاره به این که در تاریخ ادبیات کشورمان، کتابهای زیادی هستند که آثار طنز یا غیرطنز را گردآوری کرده باشند، گفت: کتابهای مرجعی که از قرن‌های گذشته در این زمینه منتشر شده‌اند، تاکنون به جا مانده‌اند و به عنوان منبعی برای نویسندگان و شاعران مورد استفاده قرار می‌گیرند. تعداد کتابهای زیادی که در این زمینه هست ناشی از این بوده که موضوعات جدیدی وجود نداشته‌اند و افرادی که می‌دیدند حرفی برای گفتن نیست، شروع به جمع‌آوری آثار نویسندگان می‌کردند. تا این که از زمان مشروطه موضوعاتی مانند پارلمان، وطن‌دوستی و … وارد ادبیات شد.
این طنزپرداز گفت: این مقدمه را به این دلیل گفتم که این سوال ایجاد میشود که در شرایط حاضر که نویسندگان طنز ما، به جمع‌آوری آثار اقدام می‌کنند، به این دلیل است که موضوع جدیدی برای نوشتن وجود ندارد یا کتابهای زیادی نبوده که بتوان آنها را تحلیل کرد که دوستانمان در حالی که مشابه این کتابها وجود داشته است، مجددا به جمع‌آوری آثار شعر و نثر طنز اقدام کرده‌اند.
وی تاکید کرد: مهمترین اثر در این زمینه، طنزآوران امروز ایران است که در سال ۱۳۴۹ عمران صلاحی و بیژن اسدی‌پور آن را منتشر کردند، بعد کتاب یک لب و هزار خنده منتشر میشود و سال‌ها بعد خانم صدر کتابی در ادامه آن می‌نویسد و در مقدمه ذکر می‌کند من آن چیزهایی را در این کتاب آورده‌ام که عمران صلاحی در کتابش ذکر نکرده، یعنی چیزی را تکرار نکرده است. اما می‌بینیم که در کتاب «کبریت کم‌خطر» بسیاری از اسامی که در آثار قبلی وجود دارد مجددا تکرار شده است.
ساکی که مسئولیت جلسات «مکتبخانه طنز» حوزه هنری را نیز به عهده دارد، ادامه داد: به انتشارات سوره مهر پیشنهاد می‌کنم در انتشار آثار بعدی، از تکرار این اسامی در کتابها جلوگیری کند و اصلا ای کاش تا چند سال، کتابی در این زمینه‌ها منتشر نشود. اگر قرار است اسامی اضافه شوند، چه در بخش شعر و چه در بخش نثر طنز، این اسامی به کتابهای قهوه قندپهلوی امید مهدی‌نژاد و کبریت کم‌خطر علیرضا لبش افزوده شوند نه این که دوباره کتابهای جدیدی در این زمینه منتشر شود.
این منتقد طنز با تاکید بر این که لازم است چنین کتاب‌هایی مقدمه‌های قوی و ماندگاری داشته باشند، گفت: مقدمه کتاب «کبریت کم‌خطر» آنطور که لازم است، علمی و جدی نیست. نویسنده باید در مقدمه کتاب، مخاطب را مجاب کند که چرا این اسامی و آثار را انتخاب کرده است و بر اساس چه معیارهایی این اسامی را کنار هم گذاشته است؛ بر اساس سابقه مطبوعاتی، بر اساس کتابهای منتشر شده یا چه چیزی. در مقدمه‌ای که برای هر فرد نوشته شده نیز، ای کاش مولف نگاه انتقادی داشت و به خواننده کتاب کمک می‌کرد که مشکلات طنز را بشناسد.
وی همچنین در پاسخ به این گفته علیرضا لبش، مولف کتاب کبریت کم خطر که «می‌خواستم خواننده حال خوبی از خواندن کتاب داشته باشد» گفت: در قالب پژوهشی، نمی‌توان کار عام انجام داد. بنابراین به نظر می‌رسد این کتاب به پیرایش نیاز دارد و پیشنهاد می‌کنم به جای این که نام‌ها و آثار جدیدی به آن اضافه شود، در ویرایش بعدی، با حذف و نگاه دقیق‌تر و سختگیرانه‌تر مولف مواجه باشیم.
***
اپلیکیشن کبریت کم خطر برای موبایل نیز منتشر شد، برای دانلود روی تصویر زیر کلیک کنید
