منتظرقائم اختلاف سنی زیاد تولیدکنندگان با مخاطبان، محدودیت در سوژه ها و نداشتن تیم تحقیقاتی را مهمترین مشکلات برنامه فیتیله دانست و گفت: فشار آنتن و پر کردن صفحه، کیفیت رسانه ها را کاهش داده است.
به گزارش شیرین طنز، به نقل از خبرنگار شبستان، دکتر مهدی منتظرقائم، جامعه شناس و استاد دانشگاه در نشست رسانه، طنز و فرهنگ های محلی که در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد با تاکید بر توسعه کمی و کیفی رسانه ها گفت: تکثر رسانه ای پایان بحث نیست بلکه آغاز بحث است. اگر تلویزیون ندارم باید درست کنم و بعد باید سراغ مدل های سازمانی روم و تکثر به صورت سازمانی انجام شود و سپس تکثر به شکل کانالی رخ دهد.
منتظرقائم با بیان اینکه تاریخ، فرهنگ و جامعه به تکثر رسانه معنا می دهد، عنوان کرد: روزنامه نگار دوست دارد نشریه ها زیاد شوند تا بتواند 10 جا کار کند و در اجتماع آدم مهمتری باشد در حال حاضر شاهد تکثر کانالی در تلویزیون هستیم، صدا و سیما به ما وعده داد با کانال سوم و چهارم و … مشکل حل می شود، کانال های صوری مشکل را حل نکرد، صدا و سیما و وزارت ارشاد درک درستی از اینکه ارتباطات چیست و در جهان چه نقشی دارد، ندارند.
وی خاطرنشان کرد: رسانه ها باید توسعه یابند، لایه اول کمیت و لایه دوم کیفیت است در توسعه کیفی فرم برنامه ها و مرز آموزش با تفریح و سرگرمی مشخص می شود.
این استاد دانشگاه ادامه داد: اگر مطالبه کیفیت داریم باید صبر و حوصله تولید کیفی را هم داشته باشیم، ما به تعبیری جامعه استبدادزده هستیم اقوام در ایران همدیگر را می کشتند و همیشه برادرانه با هم زندگی نمی کردند بلکه گاهی قتل و غارت می کردند. در ایران فقط نزاعات خارجی نبود بلکه نزاعات داخلی هم داشتیم نباید واقعیت های تاریخی را انکار کنیم می خواهیم به سمتی برویم که روابط مسالمت آمیز بین گروه ها و اقوام افزایش یابد.
منتظرقائم با اشاره به اینکه در جامعه دچار شکاف جدی هستیم، بیان کرد: مطالبه گری از صبر و تحمل ما پیشی گرفته است ما با مقاومت صاحبان قدرت مواجه هستیم آنها گفتگوی افقی را نمی پذیرند، مخاطب در برابر رسانه ها احساس قدرت نمی کند.
این جامعه شناس با بیان اینکه در ایران آرمان گرا بودن مثل آب خوردن است، گفت: ما هر جا وارد بحث توسعه می شویم باید مکانیسم توسعه یافتن را پیدا کنیم در جامعه ما فرافکنی و مقصر جلوه دادن دیگران زیاد است اگر بخواهیم توسعه پیدا کنیم باید راهش را بلد باشیم.
منتظرقائم با اشاره به توسعه ژانری تصریح کرد: فرهنگ در طول زمان شکل می گیرد، کیفیت در طول زمان آموخته می شود، طنز قالب ها و حدودی دارد و قالب با محتوا سنخیت دارد.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: آموزش کنونی، آموزش 100 سال پیش نیست و وقتی تلویزیون اختراع می شود مفهوم طنز تغییر می یابد چون طنز از حالت نوشتاری خارج می شود، ژانرها قالب هایی هستند که بین مخاطب و تولیدکننده مشترک می شوند مخاطب من تفاوت طنز و جدی را درک نکرده است، سواد ژانری کمک می کند تولیدکننده هدایت شود و اثری تولید کند که امکان سوء برداشت کمتر باشد.
منتظرقائم ادامه داد: جملاتی مانند منظور ما این نبوده است، این را نمی خواستم بگویم را زیاد شنیدم، این جملات یعنی تو بلد نیستی، تولیدکننده خود را پشت من نمی خواستم پنهان می کند، اگر نیت سوء نداشته باشیم اگر نادانیم و اگر نیت سوء داشته باشیم یعنی مجرمیم.
وی اظهار داشت: فردی در اتاقش 200 برنامه رادیویی می نویسد بدون اینکه تعاملی با مخاطبان خود داشته باشد کارکنان رسانه های جمعی خود را در انزوا با امتیازخواهی حبس کرده اند و حاضر نیستند مسئولیت اجتماعی خود را ادا کنند.
این جامعه شناس چگونگی برخورد با خطا را مهم دانست و افزود: وقتی راه نرفته را می روم 2 اتفاق می افتد، اولین اتفاق خطا کردن است که طبیعت انسان است و جامعه ای که می خواهد توسعه کند امکان خطا دارد. در درجه اول باید تحمل کنم و تبعاتش را بپذیریم اینکه من با خطا چه می کنم و با کار خوب چه می کنم سیاست ژانری است.
منتظرقائم عنوان کرد: معتقدم تولیدکنندگان و مدیران ما دانش کمی در مورد لایه های کاری ای که انجام می دهند، دارند. در عرصه سینما کلیشه سازی و تقلید وجود دارد این نشان می دهد که دانش من کمتر شده و دانش قبلی کارگردانان دیگر جوابگو نیست.
وی با بیان اینکه هیچ کدام از فیلم های بودجه الف موفق نبودند، اظهار داشت: سه فیلم دوئل، ملک سلیمان و محمد رسول الله برای ساخت از مجلس بودجه گرفتند و هیچ کدام موفق نبودند، کارگردانان بزرگ ما در حال سقوط هستند یا فیلم نمی سازند یا باید فیلم کلیشه ای بسازند و برای همین در چند سال اخیر مانور روی فیلم اولی ها هست. دانش تولیدکنندگان کم است، تولیدکنندگان به جای تمرین و ممارست و خود را در معرض نقد قرار دادن مکانیسم های پنهان کاری را در پیش گرفته اند، زرق و برق را بیشتر می کنند، مطلب را پیچیده تر می کنند اما محتوا غنی نیست.
این جامعه شناس خاطرنشان کرد: فشار آنتن، فشار داشتن فیلم برای سالن ها، فشار پر کردن صفحات روزنامه ها باعث شده کیفیت رسانه های ما کاهش پیدا کند. من فکر می کنم اگر دولت خود را از عرصه ارتباطات بیرون بکشد بخش خصوصی سالم تر عمل نمی کند زیرا این را نشان داده است. متاسفانه برای خبرنگار حقوق، سکه سالانه، رابطه با فلان روابط عمومی مهم است و برای برنامه ساز هم بودجه کلان گرفتن مهم شده است.
منتظرقائم با بیان اینکه تولیدات ما تصادفی است، گفت: این همه کارگردان داریم شما چه شخصیتی را به یاد می آورید که از لحاظ اصول شخصیت پردازی بهتر باشد، تحقیق باید قبل از تصویب صورت گیرد، میدان عمل میدان فشار آنتن است نه میدان عقلانیت، روابط مبتنی بر دانش و عقلانیت نیست بلکه بر اساس آشنایی است.
وی در مورد برنامه فیتیله عنوان کرد: این برنامه یک تیم قدیمی دارد که نسل ما با این دوستان بزرگ شده است برنامه ویژه کودکان و خردسالان است و ماهیتا آموزشی است، برنامه سازان 50 و چند سال سن دارند و برای خردسال من برنامه سازی می کنند این اختلاف سنی قابل توجیه نیست. خردسالی من با خردسالی امروز یکی نیست، سن بالا رفته و مخاطب را نمی شناسم برای همین آموزش را کم کردم و به سمت تفریح و سرگرمی افزوده ام.
منتظرقائم با بیان اینکه فیتیله فیریز شده است، اظهار داشت: امکان رقابت وجود نداشته تنها تیم فیتیله بودند که برنامه ساختند، مخاطب را نشناختند و ذره ذره برنامه به سمت تفریح رفته است.
این جامعه شناس ادامه داد: اگر با متخصصان تعلیم و تربیت صحبت کنید می بینید هر قسمت این برنامه یک بحران تربیتی تولید می کند این امر به خاطر اختلاف سنی تولیدکنندگان با مخاطبان و نداشتن مشاوران است. از طرفی چون بزرگسالان برنامه طنز ندارند به سمت فیتیله کشیده می شوند و تهیه کنندگان آن افتخار می کنند که کودک و بزرگسال هر دو مخاطب آنها هستند.
منتظرقائم خاطرنشان کرد: آقای قناد تا زمانی که با عوامل به بحران مالی برنخورد، بود. مشکل بود و نبود ایشان نیست مشکل این است که برای کودک می خواهند برنامه آموزشی بسازند باید تیم تحقیقاتی داشته باشند و باید فضای رقابتی وجود داشته باشد تا رشد صورت گیرد.
وی با اشاره به مشکل اخیر در برنامه فیتیله یادآور شد: ایده از یکی از سخیف ترین جوک های 20 سال قبل آغاز شد اگر جوک مشهوری نبود مخاطبان آنقدر واکنش نشان نمی دادند و مخاطب می گوید صدا و سیما دارد برنامه ای می سازد که به بچه های من تحقیر شدن را یاد می دهد. ما دانش محدود در سوژه ها، نداشتن تیم تحقیقاتی را در تولیدات صدا و سیما شاهد هستیم.
این جامعه شناس با اشاره به اینکه جرات خلاقیت و نوآوری از رسانه ها گرفته شده است، گفت: برنامه ساز می گوید همین که برنامه ام بازخورد منفی نداشته و کسی صدایش درنیامده است سال بعد هم آن را ادامه می دهم حال اینکه چقدر برنامه موفق بوده، اهمیت ندارد.
منتظرقائم با بیان اینکه برنامه فیتیله خطا کم نداشته است، عنوان کرد: در اتفاقی که در این برنامه افتاد طنز سخیف در برنامه خردسالان مبنا شد این حادثه زیر کوه یخ را نشان می دهد نمایندگان مجلس و ائمه جمعه از مناطق ترک زبان به صدا درآمدند و تجمعاتی شکل گرفت، جامعه مطالبه گری خود را نشان داد در حادثه پارسال که مردم لر به صدا درآمدند صدا و سیما باید احساس خطر می کرد.
