«اندیشیدن با طنز» نام کتابی است که به تازگی توسط رؤیا صدر منتشر شده است.
به گزارش شیرین طنز، به نقل از ایسنا، در معرفی این کتاب عنوان شده است: «اندیشیدن با طنز» مجموعه ۱۳ گفت‌وگوی رؤیا صدر با استادان و صاحب‌نظران حوزه‌های فرهنگ و اندیشه در ارتباط با طنز است. در این گفت‌وگوها تلاش شده که موضوعات مهم و محورهای اساسی بحث‌برانگیز و مناقشه‌آمیز جامعه ما در حوزه طنز مورد توجه قرار گیرد. همچنین به مباحث روزآمدی که کمتر در پژوهش‌های طنز ما جای دارد (چون ارتباط میان طنز با جنسیت، قومیت، اخلاق، مذهب و…) فراتر از مباحث نظری تکراری و فارغ از پیش‌داوری‌ها و کلیشه‌های ذهنی پرداخته شود. با توجه به کمبود منابع در حوزه مباحث نظری طنز، این کتاب می‌تواند زمینه‌ساز نگاه دقیق‌تر به طنز و جایگاه آن در جامعه امروز باشد و برای پژوهندگان و علاقه‌مندانی که در جست‌وجوی پیوند دادن طنز با بحث‌های روز در حوزه هنر، ادبیات و علوم انسانی هستند مفید واقع شود.
دو گفت‌وگوی ابتدایی کتاب به «طنز و جامعه‌شناسی» اختصاص دارد. در اولین بخش، دکتر نعمت الله فاضلی جایگاه طنز در حوزه فرهنگ و رسانه از نگاه انسان‌شناسانه را بررسی کرده است. در گفت‌وگوی دوم دکتر ناصر فکوهی ضمن بررسی زمینه‌های شکل‌گیری و لوازم ظهور و رشد طنز در جوامع مدرن امروز و موانع رشد آن در جوامع توتالیتر به بحث‌های محوری و مناقشه‌برانگیز جامعه ما، از جمله طنزهای قومیتی و طنزهای مردمی پرداخته است.
«طنز و پست‌مدرنیسم» موضوع گفت‌وگوی دیگر کتاب است که با دکتر امیرعلی نجومیان انجام شده است. در بخش بعد، دکتر حسن جوادی (از چهره های شاخص پژوهش‌های ادبی معاصر) با نگاهی تطبیقی «طنز و ادبیات معاصر ایران» را مورد بررسی قرار داده است.
«طنز و هنرهای نمایشی» موضوع گفت‌وگوی دیگر این کتاب است که در آن داریوش مودبیان از رهگذر نگاه دوباره به طنز و کمدی و روند شکل‌گیری آن در تاریخ هنر، به موانع حضور طنز نمایشی در ایران امروز می‌پردازد. امروزه طنز از مباحث مهم در زیبایی‌شناسی است و حوزه‌های خارج از ادبیات از جمله موسیقی را نیز شامل می‌شود. از این‌رو بخشی نیز به «طنز و موسیقی» و گفت‌وگو با دکتر ساسان فاطمی اختصاص یافته است. در بخش بعد که به «طنز و فلسفه» اختصاص دارد، این امکان فراهم شده که کارکرد طنز در فلسفه و بررسی عوامل مشترک میان این دو با یکی از نظریه‌پردازان مهم فلسفه معاصر، دکتر رضا داوری اردکانی به بحث گذاشته شود.
در گفت‌وگو در باب «طنز و الهیات» با یاسر میردامادی، جایگاه طنز به صورت عام و ملاک‌ها و معیارهای ممدوح یا مذموم بودن آن از منظر دینی مورد بررسی قرار گرفته و در این میان، به موضوع مهم و مناقشه‌برانگیز شوخی با مقدسات نیز پرداخته شده است. بخشی از کتاب هم به «طنز و عرفان» اختصاص یافته است که در آن درباره زمینه‌های پدیداری طنز در آثار عرفا، محدوده آن و ویژگی‌های ساختاری و مضمونی آن با دکتر علیرضا فولادی بحث شده است. در «طنز و روان‌شناسی» دو گفت‌وگو انجام شده است. دکتر فربد فدایی طنز و خنده و جایگاه آن را از دیدگاه روانپزشکی بررسی کرده است و دکتر محمد صنعتی ضمن تحلیل نظریه‌های جدید خنده، به زمینه‌های روان‌شناختی گسترش لطیفه‌های پرخاشگرانه در جامعه امروز پرداخته است.
«طنز و جنسیت» مبحث بعدی کتاب است که با دکتر عباس محمدی اصل به بحث گذاشته شده است. بررسی جنسیتی الگوهای مرسوم خنده و شوخ‌طبعی و بررسی زمینه‌های پدیداری تفاوت‌های جنسیتی در ارتباط با خنده اگرچه با مطالعات روزآمد جنسیتی پیوند دارد ولی در میان منابع فارسی‌زبان به هیچ تحقیق مستقلی در این زمینه حتی از سوی پژوهشگران زن نمی‌توان دست یافت. در بخش طنز و جنسیت از رهگذر گفت‌وگو با دکتر محمدی اصل تلاش شده است تا محورهایی را برای تفکر و تحقیق در این زمینه پیش پای پژوهشگران طنز بگذارد. آخرین محور کتاب به «رویکردهای زبان‌شناسانه به مقوله طنز» اختصاص دارد که در آن با دکتر کورش صفوی که در این زمینه صاحب‌نظر و اثر است گفت‌وگو شده است.
در خبر انتشار کتاب «اندیشیدن با طنز» همچنین آمده است: طنز یک حوزه ادبی و هنری بسیار جدی است. به خاطر جوهر اجتماعی‌اش، بیش از سایر بخش‌های ادب و هنر با مباحث گوناگون فکری، فرهنگی و معرفتی در ارتباط است. به همین دلیل فراتر از یک ژانر ادبی و هنری مورد بررسی قرار می‌گیرد و امروزه در پژوهش‌های علوم انسانی به عنوان یکی از محورهای اصلی جریان پست‌مدرن تلقی می‌شود. در جامعه امروز همگام با گسترش دامنه نفوذ طنز و پدیداری گونه‌های متفاوتی از آن در رسانه‌های جدید و رنگ باختن نگاه سنتی به طنز، نیازمند پژوهش‌هایی پردامنه و روزآمد هستیم، در حالی‌که پژوهش‌های حوزه طنز در قیاس با دیگر شاخه‌های ادب و هنر، بخش کوچکی از آثار تحقیقی ما را شامل می‌شود. همین آثار اندک نیز حوزه‌های محدودی را شامل می‌شوند و بیشتر به بررسی طنز در آثار بزرگان و نیز تعریف گونه‌های شوخ‌طبعی پرداخته‌اند. نتیجه آن‌که ما در قیاس با تحقیقات روز جهانی در ارتباط با طنز با زمینه‌های بکر و یا کمترکارشده مواجهیم.
«اندیشیدن با طنز» در ۱۴۸ صفحه از سوی انتشارات مروارید انتشار یافته و در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.
