محسن سلیمانی، نویسنده و پژوهشگر حوزه طنز، بیان کرد: هرکسی که می‌تواند بخندد، می‌تواند دیگران را هم بخنداند.
به گزارش شیرین طنز، به نقل از خبرنگار پایگاه خبری حوزه هنری، هشتاد و هشتمین نشست «دگرخند» عصر روز دوشنبه سی‌ام آذر در سالن سلمان هراتی حوزه هنری برگزار شد. در این نشست که به روال جلسات گذشته، مهدی فرج‌اللهی، طنزپرداز، اداره آن را بر عهده داشت، محسن سلیمانی، نویسنده، مترجم و پژوهشگر ادبی که تحقیقات و تالیفاتی نیز در حوزه طنز دارد، به بیان مسائلی درباره چگونگی اجرای استندآپ کمدی (طنز حضوری) پرداخت.
وی در ابتدای این نشست، با اشاره به اینکه بهتر است از واژه استندآپ کمدی استفاده نشود و معادل‌های فارسی برای آن در نظر بگیریم، گفت: به جای استفاده از این کلمه، می‌توان از ترکیب‌هایی مانند طنز حضوری، طنز ایستاده یا طنز شفاهی استفاده کنیم. قالب طنز حضوری یا همان تقریباً اجرای تک نفره برنامه طنز در روی صحنه، در ایران قالب ناشناخته ای بود ولی اخیراً با برنامه خندوانه رامبد جوان و چند اجرای طنز حضوری نامش کمی در دهان ها افتاده است ولی مشکل این است که هنوز ما در کشورمان طنزپرداز حرفه ای برای اجرای طنز حضوری نداریم و بیشتر افراد بازیگران و طنزپردازان تفننی هستند یعنی گاهی طنزهای حضوری هم اجرا می کنند.
سلیمانی با اشاره به اینکه طنز حضوری یا طنز ایستاده (استندآپ کمدی) نوعی قالب طنز است که در آن طنزپرداز معمولاً در صحنه ای به طور زنده شوخی هایی را اجرا می کند تا مردم بخندند، گفت: این شوخی های طنزپرداز معمولاً قبلاً آماده و نوشته می شود ولی طوری اجرا می شود که انگار طنزپرداز فی البداهه آن‌ها را می گوید. گاهی طنزپرداز متن های طنز حضوری اش را خودش می نویسد و گاهی فقط او متن را روی صحنه مثل یک هنرپیشه اجرا می کند.
مولف کتاب اسرار و ابزار طنزپردازی، درباره این که آیا مجری طنزحضوری باید حتما بازیگر باشد یا نه، توضیح داد: لزوماً این طور نیست، ولی بهتر است بازیگر یعنی کمدین باشد. در طنز حضوری فقط متن نیست که مردم را می خنداند بلکه نوع ظاهر طنزگو، نوع بیان و زبان بدن او نیز در خنداندن مردم تاثیر زیادی دارد. بنابراین اگر طنز پرداز از فیزیک، صدا و بازی قوی استفاده کند تاثیر متن چند برابر می‌شود.
محسن سلیمانی
شوخی با برخی مسائل هزینه دارد
وی همچنین ادامه داد: ممکن است این سوال مطرح شود که آیا طنز حضوری می تواند بدون متن باشد؟ بله، ولی در ۹۰ درصد موارد بهتر است همیشه طنزپرداز از قبل متن برنامه اش را تهیه کند؛ به دلیل اینکه طنزگوهای بداهه گو و حاضرجواب که نابغه طنز هستند تعدادشان در دنیا خیلی کم است؛ ضمن اینکه وقتی طنزپرداز متن می نویسد خیالش راحت است و از اضطرابش کم می شود و تمرکز کارش را روی اجرا می گذارد تا اینکه در صحنه به این فکر کند که شوخی بعدی اش چه باشد. با همه این مسائل مجری طنز حضوری باید طوری شوخی ها را اجرا کند که انگار دارد فی البداهه آن ها را می‌گوید نه اینکه قبلاً نوشته یا حاضر کرده است.
این پژوهشگر با اشاره به اینکه همه آدم ها می توانند شوخی بسازند چون همه می توانند بخندند، گفت: برای این کار لازم است فرمول کلی شوخی ها را یاد بگیرید، موضوع سوژه های جهانی و مهم شوخی ها را بدانید و با قالب های شوخی نویسی آشنا شوید. به عنوان مثال غافلگیری، اغراق یا ایجاد تناقض باعث خندیدن مخاطب می‌شود.
سلیمانی در عین حال تاکید کرد: طنز‌نویس ها یک شعار مهم دارند و آن این است که با هر چیزی می‌شود شوخی کرد یا در واقع به هر چیزی می شود خندید حتی مرگ. برخی از این چیزها در سطح جهانی عبارت است از: شوخی با مشاهیر و چهره‌های شناخته شده، شوخی با عقاید گروهی از مردم، شوخی‌های مربوط به جنس زن یا مرد یا جنسیتی، شوخی با شهرها، روستاها و اقوام، شوخی با نواقص جسمی و بیماری‌ها، شوخی با اجناس و کالاهای مختلف روز و شوخی با خود شخص.
سلیمانی تاکید کرد: با این حال باید مد نظر داشته باشیم که شوخی با برخی چیزها هزینه بالایی دارد و بسیاری از طنزپردازها، طرف شوخی با عقاید گروهی از مردم، جنسیتی، شوخی با شهرها و اقوام، شوخی با نواقص جسمی و بیماری ها نمی روند. در ایران شوخی با مشاهیر هم خطرناک است مگر اینکه شخصیت مشهوری سعه صدر داشته باشد. بنابراین رایج‌ترین و کم‌خطرترین شوخی‌ها، شوخی با کالاها و خود فرد گوینده یا شوخی با موضوعات کلی است.
وی در پایان حرف‌هایش گفت: به عقیده طنزپردازان بهترین و کم‌ضررترین نوع شوخی، شوخی با خودتان است. مثلا اگر نواقصی دارید و خودتان را دست بیندازید مردم احساس برتری می کنند و از ته دل می‌خندند.
گفتنی است، در بخش‌هایی از این نشست «دگرخند»، سعید طلایی و مهدی فرج‌اللهی استندآپ کمدی (طنز حضوری) اجرا کردند که مورد استقبال حضار قرار گرفت.
