یک کاریکاتوریست معتقد است: هنر کاریکاتور در زمینه‌ی سانسور و محدودیت، با نهاد و سازمان مشخصی طرف نیست و حل مشکلات این حوزه به تدبیر مسؤولان نیاز دارد.
به گزارش شیرین طنر، هادی حیدری با حضور در غرفه‌ی ایسنا در بیست‌ویکمین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری‌ها در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس هنرهای تجسمی ایسنا، با بیان این‌که سانسور کاریکاتورها فقط به تغییر دولت‌ها مربوط نمی‌شود، اظهار کرد: دولت‌ها می‌توانند در این زمینه تأثیر داشته باشند، ولی کسانی که باعث محدودیت رسانه می‌شوند، از طرف سازمان و نهاد مشخصی نیستند. ما با نهادهای متفاوتی مواجه هستیم. دولت شاید یک بخشی را تغییر دهد یا اصلاح کند، اما نمی‌تواند به‌تنهایی نظر نهایی بدهد. همان‌طور که می‌بینیم، رسانه‌ای از طرف وزارت ارشاد مجوز دارد، اما ممکن است نهاد دیگری آن را توقیف کند.
او ادامه داد: تغییر دولت‌ها، سایه سانسور را از سر کارتونیست‌ها برنمی‌دارد. اگر مسؤولان با تدبیر بیشتر و دوراندیشی عمل کنند، کارتونیست‌ها با فراغ بال بیشتری فعالیت می‌کنند. این هنر باعث می‌شود هیجانات جامعه تخلیه شود و این امر، به نفع دولت است. دولت نشان می‌دهد چقدر سعه‌صدر دارد و به منتقدانش اجازه می‌دهد عرض اندام کنند و حرف‌شان را بزنند.
حیدری به فعالیت کاریکاتوریست‌ها در چنین موقعیتی اشاره کرد و گفت: ما در این سال‌ها یاد گرفته‌ایم در دریای مواج خروشان چطور خود را روی آب نگه داریم. شاید گاهی زیر آب برویم، اما سعی می‌کنیم خودمان را بازسازی کنیم و نفسی بگیریم تا اگر خواستیم دوباره زیر آب برویم، بتوانیم تحمل کنیم.
چرا وضعیت خانه کاریکاتور این‌گونه است؟
این کاریکاتوریست در بخش دیگری از سخنانش درباره‌ی وضعیت خانه کاریکاتور، توضیح داد: همان‌طور که حدس می‌زدیم، جای پای رییس مادام‌العمر خانه کاریکاتور خیلی محکم‌تر از این است که با نقد برخی هنرمندان و عزم خود سازمان فرهنگی – هنری شهرداری، اتفاق خاصی بیفتد. وقتی زمزمه‌های تغییر در خانه کاریکاتور شنیده شد، حجم گسترده‌ای از فشار رسانه‌ای را ایجاد کردند. رییس سازمان فرهنگی – هنری شهرداری که در آن زمان آقای مرادی بود، عقب‌نشینی کرد و طبیعتا معاونت پایین‌دست او، یعنی معاونت فرهنگی و هنری هم انگیزه‌ای برای ادامه دادن روند تغییر نداشت. اکنون نیز کار به منوال گذشته جلو می‌رود.
حیدری همچنین بیان کرد: خانه کاریکاتور در سال‌های اخیر به مرور می‌خواهد برای خود مشروعیت ایجاد کند و یکی از راه‌هایش این است که با آثار یکی از پیشکسوتان نمایشگاه می‌گذارد، فقط به این بهانه که با فلان پیشکسوت که قرار است آثارش به‌نمایش گذاشته شود، تماس بگیرند و دعوت کنند تا در افتتاحیه حضور داشته باشد. این کار پنهان شدن پشت اسامی بزرگ است. غافل از این‌که انتقاد از این خانه به مباحث دیگری از جمله طولانی بودن زمان ریاست خانه بدون پاسخگویی به منتقدان، افول خلاقیت مدیریت خانه و هزینه بودجه برای نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های دولتی مربوط می‌شود.
این هنرمند درباره‌ی واکنش کاریکاتوریست‌ها در برابر وضعیت خانه کاریکاتور نیز اظهار کرد: کسانی هستند که چارچوب‌های مشخص فکری دارند که با چارچوب‌های ریاست خانه کاریکاتور همخوانی ندارد. این‌ها منتقدان جدی خانه کاریکاتور هستند و در اقلیت‌اند. عده‌ای هم هستند که برای‌شان این موضوع علی‌السویه است و برای‌شان مهم نیست چه کسی جریان خانه را اداره کند. آن‌ها با هر سازی همراه می‌شوند. عده‌ای هم هستند که منافع‌شان در حضور همین تیم است. به آن‌ها داوری جشنواره‌ها و تسهیلاتی داده می‌شود تا در بعضی مجامع حضور پیدا کنند.
او ادامه داد: متأسفانه چون در مدت اخیر، فضای همدلانه‌ای بین کاریکاتوریست‌ها نبوده، اجماع بین آن‌ها برای تغییر امکان‌پذیر نشده است. دست کم در این مقطع این همدلی دیده نمی‌شود. سازمان هم نمی‌تواند خودش را کنار بکشد. عزم تغییر دادن رئیس خانه کاریکاتور از طرف معاونت فرهنگی – هنری بود، بانی جلسه‌ای هم که کاریکاتوریست‌ها را به آن دعوت کردند، خود سازمان فرهنگی – هنری شهرداری بود. به نظرم این، فرار روبه جلو است.
حیدری همچنین افزود: البته جاهایی تهدید شدند و فشار زیادی به آن‌ها داده شد. علت عقب‌نشینی سازمان به‌خاطر همین‌ها بود. یکی از نقطه‌های کاملا کور فعالیت سازمان فرهنگی – هنری، خانه کاریکاتور است. این سیاست یک بام و دو هوا را نمی‌فهمم. شاید بعدها برخی چیزها روشن شود.
باید بدانیم از انجمن صنفی چه می‌خواهیم
حیدری همچنین به خلأ ناشی از نبودن انجمن صنفی کاریکاتوریست‌ها اشاره و اظهار کرد: می‌توانیم با برداشتن گام‌هایی کوچک، به سمت تأسیس انجمن صنفی کاریکاتوریست‌ها برویم. البته باید ببینیم اگر می‌خواهیم به سمت تأسیس این انجمن برویم چه هدفی داریم. آیا قرار است آنجا هم پاتوقی برای چند نفر آدم خاص باشد یا تأسیس می‌شود برای این‌که از حقوق صنفی کارتونیست‌ها دفاع کند؟
او افزود: بحث حق‌التصویر، بیمه، حقوق مادی و معنوی و کپی‌رایت از مباحثی هستند که باید در این انجمن رعایت شوند. مشکلات حقوقی برای کارتونیستی که روی لبه تیغ راه می‌رود و هر آن ممکن است اتفاقی برایش بیفتد، نیز جزو این مباحث است. چنین انجمنی می‌تواند وکلایی را برای هنرمندان بگیرد که مشکلات آن‌ها را پیگیری کند یا بحث مسکن هنرمندان را جدی بگیرد. اگر روشن شود که چه چیزی از تأسیس انجمن می‌خواهیم، قدمی‌هایی که برداشته می‌شود با انگیزه‌ی بیشتر و آگاهانه خواهد بود.
به کاریکاتور مطبوعاتی خوشبین‌ام
حیدری همچنین با بیان این‌که نسبت به کارتون مطبوعاتی خوشبین هستم، گفت: جرقه‌ای که در ذهن مخاطبان درباره کاریکاتور باید می‌خورد، خوشبختانه از دو دهه پیش به بعد، زده شده است. مفهوم کاریکاتور در ذهن مخاطبان از شوخی لحظه‌ای تغییر کرده و به یک رسانه تبدیل شده است.
این هنرمند همچنین به کم بودن تعداد نشریه‌ها در حوزه کارتون اشاره و اظهار کرد: نیاز داریم کارتونیست‌ها به این فکر کنند که رسانه‌هایی برای این هنر در نظر بگیرند. البته خیلی‌ها به فکر افتادند، اما مشکل اصلی بحث اقتصاد است. آن‌ها بنیه مالی ضعیفی دارند. یکی از انتقادات به خانه کاریکاتور این است که با وجود این‌که می‌توانست یک رسانه کاغذی طنز و کاریکاتور ایجاد کند که بتواند وظیفه‌اش را درست منتشر کند، این کار را نکرده است. حتی کتاب هم آن‌قدر که باید چاپ نکرده، به‌جز چند حرکت در سال‌های اول تأسیس که بعدها متوقف شد.
حیدری اضافه کرد: کارتونیست‌ها بنیه اقتصادی ضعیفی دارند. همان‌طور که کارتون در ذهن مخاطبان جای خود را پیدا کرد، باید در ذهن سرمایه‌گذاران هم این را جا بیندازیم که می‌توانند روی چنین نشریه‌ای سرمایه‌گذاری کنند و بازگشت مالی هم برای‌شان داشته باشد. اگر نشریات قوی متولد شوند، برای سرمایه‌گذارها به‌صرفه خواهد بود.
