شب های برره ، یکی از مجموعه‌های موفق طنز تلویزیونی ایرانی است.
این مجموعه به کارگردانی مهران مدیری تولید و از شبکهٔ سوم سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شد.
نمایش این سریال از تاریخ دوم مهر ۱۳۸۴ آغاز شد و تا ۱۸ بهمن ۱۳۸۴ – آغاز ایام عزاداری ماه محرم – ادامه داشت.
این مجموعه که هر شب حدود ساعت ۲۰ (و در پایان دوران پخش حدود ساعت ۲۲) به وقت محلی پخش می‌شد، در هر قسمت داستانی مستقل را نقل می‌کرد که در روستای خیالی برره و در میان اهالی این روستا اتفاق می‌افتاد.
در زمان متوقف‌شدن پخش این مجموعه به دلیل روزهای عزاداری، اعلام شده بود که پخش آن بعد از این روزها از و در تاریخ ۲۷ بهمن از سر گرفته خواهد شد.
اما، در تاریخ ۲۷ بهمن ۱۳۸۴، در بخش خبری ساعت ۲۲ شبکهٔ سوم سیما اعلام شد که این مجموعه پایان گرفته‌است و برخلاف اعلام قبلی، قسمت‌های دیگری از این مجموعه پخش نمی‌شود.∗
تصویربرداری برره که در مراحل پیش‌تولید «راه‌آهن جابرآباد» نام داشت، از تاریخ ۲۹ مرداد ۱۳۸۴ آغاز شد. ∗
برخی از اصطلاحات و کلمات و افعال ساختهٔ نویسندگان مجموعه پس از چند سال بین مردم کاربرد دارد.
خلاصه داستان
کیانوش استقرار زاده سردبیر یک روزنامه دهه ۴۰ است. او با نوشتن مقاله‌ای انتقادی به تبعید در نقاط دوردست ایران محکوم می‌شود.
در بین راه در اتفاقاتی توسط ماری گزیده می‌شود. شیرفرهاد، پسر خان پایین برره او را به برره می‌آورد و…
ویژگی‌های جهان داستانی
وقایع این مجموعه در ایران درزمان رضاشاه اتفاق می‌افتد.
البته در داستان‌های متفاوت این مجموعه اشاراتی به مسائل روز و مفاهیم امروزی هم وجود دارد.
در قسمت‌هایی از این مجموعه (قسمت هفتاد به بعد) اشاراتی به شخصیت‌ها و موقعیت‌های دیگری که در مجموعه‌های پیشین به کارگردانی مهران مدیری – مانند پاورچین و نقطه‌چین – وجود دارد، نیز مشاهده می‌شود.
شخصیت‌ها
«شیرفرهاد»، پسر سالارخان، با بازی مهران مدیری.
«کیانوش استقرارزاده»، روزنامه‌نگاری که از شهر فراری و به برره پناه آورده‌است، با بازی سیامک انصاری.
«کِیوون» (کیوان)، پسر سردارخان، با بازی رضا شفیعی‌جم.
«سردارخان»، خان «بالابرره»، با بازی سعید پیردوست.
«سالارخان»، خان «پایین‌برره»، با بازی محمد شیری.
«سحرناز»، دختر سالارخان و همسر کیانوش استقرار زاده، با بازی شقایق دهقان.
«یاور طغرل»، رئیس ژاندارمری برره، با بازی محمدرضا هدایتی.
«جان‌نثار»، باچه خوار سردارخان، با بازی ساعد هدایتی.
«لِیلون»، دختر سردارخان و همسر شیرفرهاد، با بازی بهنوش بختیاری.
«شادونه»، همسر سالارخان، با بازی فلامک جنیدی.
«نظام دوبرره»، پسر دایی لیلون با بازی هادی کاظمی.
«شاخ شمشاد»، همسر سردارخان، با بازی فاطمه هاشمی.
«ببری» برادر شادونه با بازی حسن شکوهی.
«دکتر جکول»، پزشک و آرایشگر برره، با بازی علی‌اصغر حیدری.
«سر جوخه»، با بازی مختار سائقی
«بگوری»، شاعر برره، با بازی علی کاظمی.
«ملیجک» دلقک سردار خان با بازی شایان احدی فر.
«غول برره»، پسر سالارخان، با بازی احمد ایراندوست.
خرزو خان
خرزو خان نام شخصیتی خیالی در مجموعه شب های برره بود. هنگامی که نظام دوبرره «گَرد نخود» استفاده می‌کرد و به فاز توهم می‌رفت با خرزو خان اختلاط می‌کرد.
پس از این مجموعه تلویزیونی، «خرزو» در زبان عامیانه به شخص نادیدنی، مخفی، شخصیت خیالی یا شخصی که وجود خارجی ندارد گفته می‌شود.
اشارات و کنایات
اخلاقیات
در زبان برره‌ای نوعی فعل به عنوان «فعل معکوس» وجود دارد که در آن گوینده در جملهٔ خود دقیقاً افعالی معکوس با نظری که می‌خواهد اعلام کند، انتخاب می‌نماید. مثلاً اگر بخواهد مهمانی که در خانه‌اش است هر چه زودتر آنجا را ترک کند می‌گوید: «تشریف داشته بیدید» («تشریف داشتید»).
این نوع فعل در اصل کنایه‌ای به‌نظر می‌رسد به تعارف که به رای اکثریت جزو ویژگی‌های اخلاقی خاص ایرانیان است و در آن فرد بدلایلی منظور واقعی یا درخواست حقیقی خود را به زبان نمی‌آورد.
در میان برره‌ای‌ها غیبت‌کردن و رشوه و باج‌گیری ناپسندیده شمرده نمی‌شود.
صرف افعال برره ای
در زبان برره‌ای به اول تمام افعال حرف «و» اضافه می‌شود و فعل سوم شخص جمع را به طور خاصی صرف می‌کنند.
مثلا فعل «گفتن» را در زبان برره‌ای این گونه صرف می‌کنند: وَگوئَم، وَگوئی، وَگوئَه، وَگوئیم، وَگوئَند، ووی گولَنزجگ.
شناسنامه شب های برره
سرپرست نویسندگان: پیمان قاسم خانی
نویسندگان:پیمان قاسم خانی، محراب قاسم خانی، سروش صحت، حمید برزگر، خشایار الوند، امیر مهدی ژوله، بهاره رهنما، محمد رضا آریان و محسن چگینی
کارگردان: مهران مدیری
بازیگران: مهران مدیری، سیامک انصاری، رضا شفیعی جم، سعید پیردوست، محمد شیری، شقایق دهقان، محمدرضا هدایتی، ساعد هدایتی، بهنوش بختیاری، فلامک جنیدی، هادی کاظمی، فاطمه هاشمی، علی اصغر حیدری، مختار سائقی، علی کاظمی، شایان احدی فر و احمد ایراندوست
تهیه کنندگان: مجید آقاگلیان و حمید آقاگلیان
تصویر برداری: بابک بذر افشان
موسیقی: بهرام دهقانیار(خواننده تیتراژ: مهران مدیری)
ضبط موسیقی، دستیار آهنگساز: ایمان تخمیری
مدیر چهره پردازی: حمید میهن دوست
مدیر تولید: حسن شکوهی
مجری طرح: محسن چگینی
منبع : ویکی پدیا
