آریستوفان در سال ۴۴۸ پیش از میلاد به دنیا آمد.
پدر وی فیلیپوس نام داشت و در آئیگینا می زیسته است.
تولد و دوران جوانی او مصادف با اوج قدرت پریکلس پایه گذار دموکراسی آتن بود.
در این باره که آریستوفان اصالتا آتنی بوده باشد تردید وجود دارد و شاید همین امر باعث گردید تا مدتی نتواند کمدی هایش را با نام حقیقی خود به نمایش بگذارد.
آریستوفان پسری به نام آراروس داشت که بعدها شغل پدر را دنبال کرد و دو نمایشنامه ی آخر آریستوفان را او به نمایش گذاشت.
سال وفات آریستوفان را ۳۸۰ پیش از میلاد ذکر کرده اند.
آثار
از مجموع آثارش که در حدود ۴۴ نمایشنامه بوده دوازده کمدی کامل و قطعاتی پراکنده به دست آمده است. این آثار عبارتند از:
آشارنی ها (۴۲۵ پ.م) ، قهرمانان یا نجیب زاده ها (۴۲۴ پ.م) ، کمدی صلح (۴۲۱ پ.م) ، ابرها (۴۲۳ پ.م) ، پرندگان (۴۱۱۴ پ.م) ، لیستراتا (۴۱۱ پ.م) ، قورباغه ها (۴۰۵ پ.م) ، زنبورها (۴۲۲ پ.م) ، مجمع زنان (۳۹۲ پ.م) تسموفوریازوس (۴۱۰ پ.م) ، آکلزوسیازس (۳۹۱ پ.م) و پلوتوس (۳۸۸ پ.م).
از میان این آثار نُه اثر نخستین اختصاص به دوره ای دارند که به کمدی قدیم معروف است و مهم ترین ویژگی آن جنبه ی تند سیاسی و انتقاد های شدید از سیاستمداران است. اما آثار واپسین که به دوره ی کمدی میانه تعلق دارند از لحن انتقادی نرم تری برخوردارند و جنبه های سیاسی در آن ها کمرنگ تر است.
نمایشنامه ابرها، پرندگان و قوراباغه ها نسبت به باقی آثار از شهرت بیشتری برخوردار است.
ابرها هجویه ای علیه سقراط است.
پرندگان بزرگترین و برجسته ترین اثر سیاسی اوست.
آریستوفان در این اثر با استفاده از وجود اندیشه ی پرواز در اساطیر یونانی، کهن ترین آرزومندی انسان را برای پرواز به نمایش می گذارد.
و قورباغه ها را می توان نخستین نقد ادبی جهان قلمداد کرد که بر ضد اوریپید نوشته شده است.
نخستین نمایشنامه آریستوفان با نام آرشارنی ها یا مردم آشارن در سال ۴۲۵ پیش از میلاد در یکی از جشن های یونان به نمایش گذاشته شد.
اما آریستوفان پیش از آن با ارائه ی دو نمایش سورخواران و بابلی ها که هر دو اثر مفقود شده اند شهرتی کسب کرده بود.
آریستوفان در کمدی هایش با قلم طنز خود بر ضد سیاستمداران عوام فریب و مستبدان دموکرات مآب قد علم می کند.
اجرا
در آتن و شهرهای اطراف آن اجراهایی نمایشی به نام کوموس و یا رقص ها و آوازهای دسته جمعی مرسوم بوده است که اجرا کنندگان اغلب لباس های مضحک بر تن می کردند و صورتک بر چهره می زدند و خود را به هیئت جانوران درمی آوردند.
این نمایش ها صرفا برای وقت گذرانی نبوده و اغلب غایتی دیگر نیز داشته اند و بسا اوقات جزو نوعی از مراسم اعیاد مذهبی بوده اند.
از دیدگاه دیگران
اچ.جی.رز در تاریخ ادبیات یونان آریستوفان را چنین توصیف می کند:
اما عظمت آریستوفان به سنت های بینابینی و میانه ای که در آن کار می کرد استوار نیست.وی علاوه بر اینکه شاعری بزرگ و مردی بسیار ظریف و نکته بین بود به معنای وسیع کلمه نوع پرست و نوع دوست بود.
شخصیت اصلی نمایشنامه هایش همیشه آدمی عادی است به صورتی که خود می دید و پیامش اگر بتوان در جمله ای خلاصه اش کرد.
سودمندی و نقش ذوق و عقل سلیم در چنین شخصی است و اگر این کیفیت را از خلال تمام بی قاعدگی های ناشی از جهل و تعصب و بی منطقی ارائه می کند.
از بین نویسندگان و مصنفان یونانی، وی از همه یه اصول مقیدتر است و از همه ی ایشان نسبت به ابنای بشر احساس اشتراک فکر و احساس می کند.
حال آنکه ظاهر کارش در بسیاری موارد زشت و گاه مستهجن می نماید.
منبع : ویکی پدیا
