نشست تخصصی هفته ی کاریکاتور اجتماعی، ۹ اسفند ۹۵ در دانشگاه اصفهان برگزار شد.
به گزارش شیرین طنز، به نقل از خانه ی کاریکاتور اصفهان، این جلسه با نمایش دو انیمیشن کوتاه ” More و Guard” آغاز شد.
“پیام پور فلاح” بحث خود را با تعریف کارتون و کاریکاتور شروع کرد و به توضیح انواع تقسیم بندی کاریکاتور از نظر فرم و محتوا (محتوا: کارتون ژورنالیستی و غیرژورنالیستی و چهره/ فرم: تک فریم، کمیک استریپ، کارتون استریپ و کارتون شلوغ) پرداخت و سپس ویژگی‌های اصلی کاریکاتور: اغراق، سادگی، طنز، انتقادگرایی و آرمانگرایی بررسی نمود.
وی از حاضرین خواست تا منابعی که در آن آثار کاریکاتور مشاهده کرده‌اند و کارتونیست‌هایی که می شناسند را نام ببرند.
پورفلاح در ادامه پارامتر اساسی در کاریکاتور را نقد دانست و گفت کاریکاتوریست باید دارای اندیشه، دغدغه‌ی اجتماعی بوده و دائم در حال رصد جامعه باشد. وی در ادامه در مورد پیشرفت کارتون مطبوعاتی در اصفهان و نقش کارتون در فرهنگ سازی و افزایش آستانه‌ی تحمل و نقدپذیری مسئولان صحبت کرد و به توانایی کاریکاتور در ورود به مسائل اجتماعی اشاره کرد.
در بخش دوم نشست “علی اسدی” درباره‌ی “کاریکاتور از ایده‌یابی تا خوانش تصویر” براساس کتاب “فیل آبی: نوشته‌ی محمد حسین نیرومند” توضیحاتی را بیان کرد و به معرفی تکنیک‌هایی از قبیل: بزرگنمایی و کوچک نمایی، تضاد، شباهت و… پرداخت، همچنین با همراهی پیام پورفلاح و حضار به سوژه یابی کاریکاتور مشغول شدند و تعدادی کاریکاتور اجرا کردند.
در بخش سوم و پایانی جلسه “الهام دزفولیان” پژوهشگر حوزه‌ی کاریکاتور، مرور مختصری بر پیدایش کاریکاتور در دنیا و ایران داشت و به توضیح شکل گیری و کارکرد آن در جامعه با استفاده از نظریه‌ی کارناوالیسم “باختین” پرداخت.
وی گفت: کاریکاتور به عنوان یک هنر و رسانه از متن جامعه جدا نبوده و به دنبال آرمان شهری انتقادی است که با ایجاد سوال در ذهن مخاطب به انتقاد از وضعیت موجود می‌پردازد . این مسأله، مهمترین اتفاقی است که توسط کارتونیست انجام می‌گیرد. کاریکاتور همراه و همگام با انقلاب ها در جامعه به ایفای نقش پرداخته است و رد پای آن را در مهم ترین انقلاب ها از زمان گذشته تا زمان حال (به طور مثال انقلاب فرانسه، انقلاب مشروطه‌ی ایران، انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ و در سال‌های اخیر انقلاب‌های خاورمیانه از جمله انقلاب مصر) می‌توان مشاهده کرد.
در ادامه در مورد جایگاه کاریکاتور در حوزه‌های پژوهشی مختلف صحبت شد و روند توجه پژوهشگران حوزه‌ی علوم انسانی به کاریکاتور در قرن ۲۰ و ۲۱ مورد توجه قرار گرفت. یکی از درخشان ترین دوران کاریکاتور ایران به لحاظ موضوعاتی که مورد توجه کارتونیست بوده است، نیز دوران مشروطه عنوان شد و به نقش نشریه ملانصرالدین در این دوران پرداخته شد.
در نهایت، دو کتاب روشی در حوزه‌ی تصویر و نشانه شناسی با عنوان “روش و روش شناسی تحلیل تصویر” از ژیلیان رز و “دستور طراحی بصری، خوانش تصویر” از گونتر کرس و تئو ون لیوون معرفی شد.
در پایان جلسه “پیام پور فلاح ” توضیحاتی در خصوص تفاوت‌های طنز، هزل، هجو، فکاهه و خط قرمزها در کارتون و کاریکاتور ارائه داد.
نشست با بازدید از نمایشگاه هفته کاریکاتور اجتماعی که شامل آثار ۳۵ نفر از کارتونیست های اصفهانی با تاکید بر مسائل اجتماعی است، به پایان رسید.
این نشست توسط دفتر استانى انجمن مطالعات فرهنگى و ارتباطات با همکاری خانه کاریکاتور اصفهان برگزار گردیده است.
عکس و گزارش : محمود رضا صنعتی
