حدود یک سال از تحویل دادن آیین‌نامه‌ی شورای مشورتی خانه کاریکاتور به سازمان فرهنگی – هنری شهرداری تهران می‌گذرد، اما هنوز خبری از تصویب این آیین‌نامه برای پیشبرد فعالیت‌های این شورا نیست.
به گزارش شیرین طنز، به نقل از خبرنگار سرویس هنرهای تجسمی ایسنا، مردادماه سال گذشته بود که اقدام معاونت هنری سازمان فرهنگی – هنری شهرداری تهران در تشکیل جلسه با کاریکاتوریست‌ها برای حل مشکلات خانه کاریکاتور، امید را در جامعه کاریکاتور کشور زنده کرد. بسیاری از آن‌ها پس از تشکیل جلسه و طرح شدن مباحثی در آن، اظهار امیدواری کردند که خانه کاریکاتور و مشکلات صنفی مربوط به هنرمندان این حوزه در مسیر برطرف شدن قرار بگیرد.
نتیجه‌ی دیگر جلسه‌ای که برگزار شد، تشکیل یک شورای هنری یا مشورتی بود که تعدادی از هنرمندان از سوی معاون هنری عضو این شورا موظف شدند به مسعود شجاعی طباطبایی (مدیر خانه کاریکاتور) مشاوره فکری بدهند. این شورا پس از تشکیل، جلساتی را برگزار کرد که در چند مورد آن، معاون هنری سازمان فرهنگی – هنری شهردای نیز حضور داشت و اعضای شورا مشکلات و مباحث مورد نظر خود را مطرح کردند.
برگزاری نشست هم‌اندیشی کاریکاتوریست‌های ایران، بعد از نشست برپاشده در سال ۱۳۷۲ «کیهان کاریکاتور» بی‌سابقه بود. به نظر می‌رسید برگزاری این نشست می‌تواند در راستای از بین بردن شکافی که در سال‌های گذشته میان کاریکاتوریست‌ها و خانه کاریکاتور ایجاد شده بود، تأثیر مهمی داشته باشد، اما پس از گذشت چند ماه، هیچ تغییری در روند مدیریت خانه کاریکاتور و برنامه‌های آن ایجاد نشد. همین موضوع بار دیگر اعتراض کاریکاتوریست‌ها را درپی داشت. آن‌ها در گفت‌وگو با رسانه‌ها عنوان کردند آن‌طور که گمان می‌کردند، نشست سازمان با کاریکاتوریست‌ها نتیجه مورد نظر را درپی نداشته است.
یکی دیگر از حواشی خانه کاریکاتور، مدیریت آن بود؛ این سمت ۱۸ سال است که در اختیار «مسعود شجاعی طباطبایی» است. برخی کاریکاتوریست‌ها خواستار حضور یک نیروی تازه‌نفس در خانه کاریکاتور بودند. اسفندماه سال گذشته و زمانی که ریاست سازمان فرهنگی – هنری شهرداری تهران برعهده‌ی حجت‌الاسلام شهاب مرادی بود، اعلام شد که شجاعی طباطبایی متنی را به‌عنوان استعفا در فضای مجازی منتشر کرده و حکم ریاست «خانه کاریکاتور انقلاب» را که پیش از این وجود نداشت، گرفته است. با این حال، سازمان فرهنگی – هنری برکناری او را از مدیریت خانه کاریکاتور ایران رد و اعلام کرد که شجاعی طباطبایی همچنان در سمت خود باقی می‌ماند.
پس از آمدن محمود صلاحی در اتاق ریاست سازمان فرهنگی – هنری شهرداری تهران تا کنون، همچنان تغییری در وضعیت خانه کاریکاتور به‌وجود نیامده و شرایط به همان منوال گذشته پیش می‌رود. خانه‌ی کاریکاتور ایران برای کاریکاتوریست‌ها مرکزی مهم است. با توجه به این‌که کاریکاتوریست‌ها بنا به دلایل مختلف از داشتن انجمن صنفی و حتی انجمن هنری محروم هستند، مهم‌ترین پایگاه آن‌ها برای گردهم‌آیی و تصمیم‌گیری و همچنین دادن خط فکری به جریان کارتون در ایران، خانه‌ی کاریکاتور ایران است.
اراده‌ای جدی وجود ندارد
امین مویدی – دبیر شورای مشورتی خانه کاریکاتور – در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، درباره‌ی فعالیت‌های این شورا، توضیح داد: پس از برگزاری جلسه‌ای در پایان سال گذشته با معاونت هنری سازمان (امیر عبدالحسینی)، امسال هیچ جلسه‌ای با مسؤولان سازمان تشکیل نشده است و شاهد پیگیری سازمان برای تشکیل جلسه نیز نبوده‌ایم. تصور من این است که تشکیل شورا با این وضعیت به نتیجه مطلوب منجر نمی‌شود.
او اظهار کرد: حدود یک سال است برای شورا آیین‌نامه تنظیم و شرح وظایف و نحوه کار را برای معاونت هنری ارسال کرده‌ایم، اما تا کنون جوابی به ما نداده‌اند. شرح مأموریت‌ها و وظایف در شورا باید مشخص شود. ما در این زمینه، پیش‌نویسی به معاونت هنری سازمان فرستاده‌ایم که هنوز تأیید و تصویب نشده است. خیلی‌ها منتظرند که شرح مأموریت‌های شورا مشخص شود. با این حال، شورا جلسات خود را تشکیل می‌دهد و در آنجا خواسته‌ها مطرح می‌شود.
سردبیر نشریه «خط خطی» درباره‌ی مباحث مطرح‌شده در آیین‌نامه‌ی شورای مشورتی نیز گفت: تعریف خانه کاریکاتور و شرح وظایف رییس خانه و شورای مشورتی و مباحث مربوط به سیاست‌گذاری‌های کلان، در این آیین‌نامه مطرح شده است. شورا در آیین‌نامه به‌مثابه یک هیئت مدیره در رابطه با سیاست‌گذاری‌های کلان در زمینه برگزاری نمایشگاه‌ها، جشنواره‌ها و آموزش و انتشار کتاب معرفی شده است، اما تا این آیین‌نامه تصویب نشود هیچ‌کدام از این‌ها وجهه‌ی قانونی نخواهد داشت.
مویدی همچنین به وضعیت خانه کاریکاتور اشاره و بیان کرد: وضعیت خانه کاریکاتور مانند گذشته است. حداقل در زمان حضور آقای مرادی در سازمان، شورای مشورتی تشکیل شد، اما اکنون هیچ تغییری حس نمی‌کنیم. امیدوار بودم خانه کاریکاتور با نظرات کاریکاتوریست‌ها اداره شود و آن‌ها نقش بیشتری در این خانه داشته باشند، اما تصورم این است که اراده‌ای جدی در این زمینه وجود ندارد.
او ادامه داد: خانه کاریکاتور مجموعه‌ای است که به نوعی جای صنف را گرفته و جایگاهی پیدا کرده است که اگر این تجمیع نظرها جدی گرفته شود، اداره آن بهتر و همراه با نتیجه مطلوب‌تری خواهد بود؛ اما فکر می‌کنم الان انگیزه‌ی لازم وجود ندارد. مدت‌هاست گلایه‌هایی از طرف کاریکاتوریست‌ها مطرح می‌شود. امیدوارم بودم کسانی که مورد تأیید هستند این شکاف‌ها را برطرف کنند و نظر نمایندگان هنرمندان اعمال شود تا خانه کاریکاتور به جایگاه گذشته‌اش برگردد.
دبیر شورای مشورتی خانه کاریکاتور اضافه کرد: اگر این نظرات لحاظ شود اتفاقات بهتری خواهد افتاد. من به شخصه اصراری برای تغییر رییس خانه نداشتم، هرچند معتقد بودم که یک نیروی تازه‌نفس خیلی بهتر می‌تواند فعالیت کند. اگر شورای مشورتی جدی گرفته شود و نظرات نمایندگان کاریکاتوریست‌ها در مدیریت خانه کاریکاتور اعمال شود، به شرایط مطلوب‌تری می‌رسیم.
برای رسیدن به نتیجه، امکانات می‌خواهیم
بهزاد عبدی – کاریکاتوریست و عضو شورای مشورتی خانه کاریکاتور – نیز درباره‌ی فعالیت‌های این شورا، اظهار کرد: بعد از یکی – دو جلسه‌ای که شورا با سازمان برگزار کرد، چند ماهی است که دیگر جلسه‌ی مشترک نداشته‌ایم. در جلساتی که برگزار شد حرف‌های‌مان را زدیم و البته مسلم است که خرد جمعی بسیار بهتر از تصمیم‌های خصوصی تأثیرگذار است.
او ادامه داد: ما خواسته‌های زیادی داشتیم که خانه کاریکاتور باید مجری آن‌ها باشد؛ اما اجرای آن‌ها به همکاری سازمان و فراهم آوردن امکانات نیاز دارد. هربار جلسه تشکیل شد صورت‌جلسه‌ای از خواسته‌های مطرح‌شده نوشته شد و ما خواسته‌های‌مان را اولویت‌بندی و فهرست کردیم، مانند چاپ کارهای کاریکاتوریست‌ها و پیشکسوتان و برگزاری نمایشگاه‌ها.
عبدی همچنین بیان کرد: در آیین‌نامه‌ای که توسط شورا تنظیم شده، فعالیت‌ها را قانونمند کرده‌ایم؛ اما این آیین‌نامه هنوز به تصویب نرسیده و اگر به تصویب هم برسد مستلزم داشتن امکانات برای اجراست. یکی از بخش‌های مهم، مسائل مالی است. ما درباره آموزش و تدریس هم صحبت کردیم، ولی تا وقتی شرایط فراهم نشود راه به جایی نمی‌بریم.
این کاریکاتوریست در بخش دیگری از سخنانش به خلأ مربوط به انجمن صنفی کاریکاتوریست‌ها اشاره و اضافه کرد: انجمن صنفی به نهاد یا وزارتخانه ربطی ندارد و نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که مثلا وزارت ارشاد حمایت کند و اظهار نظر نکند. انجمن صنفی مسأله‌ای است که خود کاریکاتوریست‌ها باید به‌دنبال آن باشند. اگر به‌دنبال استقلال و دفاع از حقوق صنفی خودمان هستیم، نباید به جایی اتکا داشته باشیم، بلکه خودمان باید انجمن تشکیل دهیم، جلسه بگذاریم و مجوزش را بگیریم.
