۲۱ سال از درگذشت «فدریکو فلینی»، کارگردان پرآوازه سینمای ایتالیا و جهان و خالق آثار ماندگاری چون «هشت‌ونیم» گذشت.
«فدریکو فلینی» متولد ۲۰ ژانویه ۱۹۲۰ در ریمینی ایتالیا، از بزرگ‌ترین و مستعد‌ترین فیلم‌سازان دنیای سینما بود که با سبک منحصر به فرد فیلم‌هایش به اوج شهرت جهانی رسید و در سال‌های ۱۹۵۶ برای «جاده»، ۱۹۵۷ برای «شب‌های کابیریا»، ۱۹۶۳ برای «هشت‌ونیم» و در سال ۱۹۷۴ برای «آمارکورد» چهار اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی را برای سینمای ایتالیا به همراه آورد تا در کنار «ویتوریو دسیکا»، دیگر کارگردان ایتالیایی از این حیث رکورد دار تاریخ محسوب شوند.
وی در سال ۱۹۳۹ وارد دانشگاه رم شد و در رشته حقوق به تحصیل پرداخت، هرچند استعداد وی در طراحی انیمیشن و نگارش داستان‌های طنز در نشریات جلوه پیدا کرد. فلینی در ادامه به نوشتن سناریوهای رادیویی پرداخت و طولی نکشید که اولین فعالیت سینمایی‌اش را به‌عنوان یک کمدی‌نویس در فیلم «رویای یک دزد دریایی» اثر «ماریو ماتوله» تجربه کرد. شهرت و استعداد فلینی در فیلم‌نامه‌نویسی وی را با «روبرتو روسلینی»، کارگردان بزرگ ایتالیایی آشنا کرد تا فیلم‌نامه اثر معروف او «رم، شهر بی‌دفاع» را بنویسد که برای آن تا آستانه کسب جایزه اسکار ۱۹۴۷ نیز پیش رفت. وی یک‌بار دیگر برای فیلم «پاییزا» اثر روسلینی نامزد جایزه‌ی اسکار بهترین فیلم‌نامه شد.
فلینی نخستین‌بار در سال ۱۹۵۱ برای فیلم «شیخ سفید» پشت صندلی کارگردانی نشست و فیلم‌نامه آن را نیز خودش نوشت. این فیلم در جشنواره‌های کن و ونیز به نمایش درآمد و در سال ۱۹۵۲ اثر معروف خود «جاده» را ساخت که قسمتی از فیلم‌نامه آن را خودش نوشت که نامزد جایزه اسکار بهترین فیلم‌نامه شد. در آغاز دهه ۶۰ فلینی دو شاهکار سینمایی خود «زندگی شیرین» و «هشت‌ونیم» را خلق کرد. «زندگی شیرین» محصول ۱۹۶۰ نامزدی اسکار بهترین فیلم‌نامه و کارگردانی را برای فلینی به‌همراه آورد و در جشنواره کن موفق به دریافت جایزه نخل طلا شد. این فیلم سه ساعته چشم‌انداز وسیعی از زندگی جامعه ایتالیایی را از دید یک روزنامه‌نگار نشان می‌دهد.
شاهکار ارزنده و تحسین‌برانگیز فلینی در سال ۱۹۶۳ به سینمای جهان معرفی شد؛ «هشت‌ونیم» که نامزد جایزه اسکار بهترین کارگردانی و بهترین فیلم‌نامه شد، شاخص‌ترین اثر کارنامه سینمایی فلینی محسوب می‌شود. در میان تمامی کارگردانانی که کسب اسکار را تجربه کرده‌اند، «فدریکو فلینی» توانست چهاربار جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی را کسب کند و در کنار «ویتوریو دسیکا» که با فیلم‌های «واکسی»، «دزد دوچرخه»، «دیروز، امروز، فردا» و «باغ خانواده فینتسی کونتینی» توانست چهار جایزه اسکار خارجی را برای سینمای کشورش به دست آورد، کشور ایتالیا را به عنوان پرافتخارترین سینما در بخش بهترین فیلم خارجی اسکار معرفی کردند.
این کارگردان نامدار ایتالیایی در سال‌های ۱۹۵۶ برای «جاده»، ۱۹۵۷ برای «شب‌های کابیریا»، ۱۹۶۳ برای «هشت‌ونیم» و در سال ۱۹۷۴ برای «آمارکورد» چهار اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی را برای سینمای ایتالیا به‌همراه آورد، رکوردی که هنوز هیچ فیلمساز دیگری به آن دست نیافته است. فلینی در سال ۱۹۹۳ جایزه افتخاری اسکار را به پاس یک عمر دستاورد سینمایی کسب کرد و دوبار در سال‌های ۱۹۵۳ و ۱۹۵۴ جایزه شیر نقره‌ای جشنواره ونیز را دریافت کرد و در سال ۱۹۸۵ شیر طلای افتخاری این جشنواره به وی اعطا شد.
آکادمی اسکار در سال ۲۰۱۰ به مناسبت پنجاهمین سال ساخت و اکران فیلم «زندگی شیرین» فلینی مراسم ویژه‌ای برگزار کرد. «زندگی شیرین» که در سال ۱۹۵۸ وارد مرحله نگارش فیلم‌نامه، در سال ۱۹۵۹ فیلم‌برداری و در سال ۱۹۶۰ اکران شد، از آثار ماندگار سینمای ایتالیا محسوب می‌شود. در این مراسم منتقدین، جامعه‌شناسان، موسیقی‌دانان و روان‌شناسانی از سراسر جهان به مدت دو روز جوانب مختلف این فیلم ۱۷۸ دقیقه‌ای سیاه و سفید را مورد تحلیل قرار دارند.
وی در سال ۱۹۸۵ اولین کارگردان غیرآمریکایی نام گرفت که به‌پاس یک عمر دستاورد سینمایی ازسوی انجمن فیلم لینکلن مورد تقدیر قرار گرفت. فلینی که روز ۳۱ اکتبر ۱۹۹۳ درگذشت، امروزه الهام‌بخش کارگردانان بزرگ سینمای جهان چون «امیر کاستاریکا»، «دیوید لینچ»، «وودی آلن»، «پدرو آلمادوار»، «تیم برتون»، «مارتین اسکورسیزی» و «دیوید کراننبرگ» شده است.
ایسنا
